هنر معماری (Architecture) را شاید بتوان به عنوان قدیمی ترین هنر کاربردی در تاریخ بشر دانست. از ابتدای خلقت که انسان نخستین برای تامین سرپناه تلاش می کرد تا امروزه که جنبه های زیباشناختی و زیست محیطی معماری در اولویت های جدی اساتید این فن قرار گرفته است، معماری همواره با انسان و زندگی وی همراه می باشد. در طی سالیان و قرون متمادی، سبک های مختلفی در معماری ظهور کرده است که تاثیر بسیاری بر شکل، فرم و جزئیات آثار ساخته شده بر جای گذاشته اند.
خانه طباطبایی ها در شهر کاشان که در حدود سال 1213 هجری شمسی توسط استاد علی مریم کاشانی در طی 10 سال ساخته شد.
به همین صورت نیز در تاریخ عکاسی از ابتدای اختراع آن تا دوره های مختلف رشد آن، شاهد هستیم که همواره تصاویر متعددی از بناها ، ساختمان ها و سایر دست‌ساخت های معمارانه توسط عکاسان مختلف ثبت شده است و عکاسان بزرگی نیز در این وادی به شهرت رسیده اند.
معماری یک موضوع محبوب برای عکاسان است زیرا تقریبا هیچ دو سازه یکسانی وجود ندارد و هیچیک از تصاویر ثبت شده از زوایای مختلف یک بنا با یکدیگر همانند نمی باشند. امروزه ساختمان ها چیزی بیشتر از یک سرپناه هستند و از لحاظ هنری و فرهنگی جایگاه ویژه ای در تمدن بشری دارند.
نمایی از بنای پانتئون در شهر پاریس که به صورت پس زمینه تصویر در عکسی که توسط اوژن آتژه (Eugène Atget) در سال 1924 ثبت شده است، دیده می شود.
عکاسی معماری
اگر بخواهیم یک تعریف کلی ارائه دهیم، معماری شامل محصول و فرایند طراحی، مهندسی و ساخت سازه های ساخته شده توسط بشر است و عکاسی از آثار معمارانه (Architectural Photography) به عنوان شاخه ای از انواع عکاسی محسوب می شود که در آن به عکاسی از آثار معمارانه پرداخته می شود. گاهی برای نامیدن این نوع عکاسی از اصطلاح عکاسی ساختمان (Building Photography)، عکاسی سازه (Structure Photography) و یا عکاسی معماری (Architecture Photography) نیز استفاده می شود.
عموما بر این عقیده اند که این شاخه از عکاسی اگر از ترکیب مهارت های هنری با مهارت های فنی به ویژه در زمینه معماری شکل بگیرد، نتایج برجسته و ویژه ای خلق خواهد شد.
عکاسی معماری به مردم اجازه می دهد تا ساختمان ها و دست سازه هایی که ممکن است هرگز در طول عمر خود بازدید نکنند را در قالب تصویر ببینند. عکاسی معماری همچنین به گسترش نگاه معمارانه کمک می کند. در این نوع عکاسی عموما تصاویر به منظور ایجاد یک اثر هنری و یا برای مستند کردن زیبایی یک سازه معماری ثبت می شوند.
عکاسی معماری نسبت به انواع دیگر عکاسی همچون عکاسی خبری یا ورزشی از پویایی و تحرک کمتری برخوردار است و خیلی لازم نیست بر روی سرعت و یا مثلا مواردی همچون عکاسی پیوسته تمرکز نمود. در این نوع عکاسی معمولا مدت زمان قابل توجهی جهت بررسی و تامل بر روی محیط و صحنه عکاسی صرف می شود. کیفیت تصویر در عکاسی معماری از اهمیت زیادی برخوردار است.
تصویری از موزه Hirshhorn در واشنگتن، ایالات متحده امریکا
انواع عکاسی معماری
عکاسی معماری را می توان بطور کلی به دو دسته طبقه بندی نمود:
الف) عکاسی معماری از نمای خارجی (Exterior)
در این نوع عکاسی، از فضای بیرونی بناها و ساختارهای معمارانه فرایند عکاسی انجام می پذیرد. در این تصاویر ممکن است سایر عناصر مجاور این بناها همچون عناصر طبیعت و یا سایر دست سازه های بشری نیز مشارکت داشته باشند. عکاسی از نمای خارجی، به راحتی از نور محیطی طبیعی بهره می برد و با توجه به گستردگی فضای بیرونی، راحت تر انجام می پذیرد.
ب) عکاسی معماری از نمای داخلی (Interior)
در این دسته از عکاسی معماری، از فضای داخلی ساختمان ها و سازه های معماری عکاسی انجام می شود. معمولا فضای صحنه بسته است و نور طبیعی محیط از طریق پنجره ها یا نورگیرهای محدود قابل دستیابی می باشند. به همین علت منابع نور مصنوعی بطور شایع در عکاسی معماری از نمای داخلی بکار گرفته می شود.
عکاسی املاک و مستغلات
در سال های اخیر نوعی عکاسی معماری تحت عنوان عکاسی املاک و مستغلات (Real Estate Photography) مطرح شده است که در آن نمای خارجی و داخلی ساختمان ها و املاک به منظور استفاده تبلیغاتی و یا سند سازی خصوصا در زمینه خرید و فروش ثبت می شوند. عموما این نوع عکاسی در زمینه کسب و کار (Business) و بازاریابی تعریف شده است و در آن از انواع روش ها و سبک های عکاسی معماری استفاده می شود.
دوربین و تجهیزات مورد نیاز
اگر برای عکاسی معماری جدی هستید و قصد دارید آن را بطور حرفه ای انجام دهید، بهتر است که بر روی تجهیزات مناسب برای آن سرمایه گذاری کنید.
دوربین عکاسی
اصولا با هر نوع دوربینی حتی دوربین یک تلفن هوشمند نیز می توان عکس های معماری خوبی ثبت نمود. نداشتن دوربین گران قیمت مانعی برای گرفتن عکس های عالی نیست.
با این وجود در صورتیکه بخواهید از لحاظ ثبت جزئیات، تصاویر با کیفیت و حرفه ای تری بگیرید، عموما دوربین های DSLR و یا بدون آینه (Mirrorless) که قابلیت کنترل و آزادی عمل بیشتری برای عکاس ایجاد می کنند، توصیه می شوند. این دوربین ها قابلیت تعویض لنز داشته و برای ثبت صحنه های مختلف مناسب می باشند.
برخی از عکاسان معماری از دوربین های قطع بزرگ همچون دوربین های ویوکمرا (View Camera) استفاده می کنند. این نوع دوربین ها قبلا برای عکاسان معماری یک دوربین استاندارد تلقی می شد زیرا با کمک آنها می توان
تصاویر بزرگ و باکیفیت بالا ثبت نمود و کنترل بیشتری بر روی پرسپکتیو داشت. با این وجود بزرگی و سنگینی این دوربین ها و همچنین گران قیمت بودن آنها سبب شده است که در سالهای اخیر بسیاری از عکاسان معماری و نیز افرادی که بطور غیرحرفه ای به عکاسی معماری می پردازند، بیشتر به سمت دوربین های DSLR و Mirrorless متمایل گردند، اگر چه هنوز هم دوربین های قطع بزرگ برای برخی عکاسان همچنان بهترین انتخاب می باشد.
به علت اهمیت کیفیت و ثبت جزئیات در عکاسی معماری، دوربین های تمام کادر (فول فریم) و حتی قطع بزرگ، نسبت به دوربین های کراپ سنسور از اولویت بیشتری برخوردار می باشند.
برای مطالعه بیشتر در خصوص انواع دوربین های دیجیتال می توانید به مقاله " دوربین های عکاسی دیجیتال و انواع آنها" در همین وب‌سایت مراجعه نمایید.
تصویر ازرا استولر (Ezra Stoller) یکی از عکاسان معماری معاصر به همراه یک دوربین ویوکمرا
لنز
در بسیاری از موارد بکارگیری یک لنز زوم یا پرایم استاندارد برای ثبت یک تصویر با جزئیات زیاد کافی است. عموما لنزهای استاندارد، هم در محیط داخلی(Indoor) و هم خارجی (Outdoor) به خوبی عمل می کنند. اگر چه در محیط های داخلی که محدودیت فضا وجود دارد، لنزهای زاویه باز (واید انگل) اصولا گزینه های مناسب تری خواهند بود، بطوریکه معمولا یک لنز با فاصله کانونی 24mm یا کمتر برای آن مناسب می باشد.
لنزهای واید انگل در عکاسی از فضای خارجی نیز در بسیاری مواقع کاربردهای زیادی دارند. لنزهای واید این امکان را ایجاد می کنند که فضای بزرگتری در پس‌زمینه و اطراف ساختمان یا سازه مورد نظر قابل ثبت گردد. لنزهای واید که فاصله کانونی خیلی کوتاهی دارند، باعث اعوجاج (Distortion) بیشتری در اطراف لبه های تصویر خواهند شد. البته بسیاری از این اعوجاج ها را می توان در نرم افزارهای ویرایش تصویر برطرف نمود.
اگر فضای زیادی دارید و محدودیت حرکت ندارید، می توانید با استفاده از یک لنز استاندارد با فاصله گرفتن از سوژه، به خوبی تصویر آن را ثبت کنید.
داشتن چند نوع لنز با فواصل کانونی مختلف می تواند به شما کمک کند تا از ساختارها و نماهای مختلف سوژه عکاسی کنید. لنزهای تک کانونی (پرایم) عموما تصاویر واضح تر و شارپ تری ارائه می دهند و لنزهای زوم در مواردی که دسترسی نزدیک به یک سوژه دشوار است، می توانند نمای نزدیکی از آن را برای شما فراهم سازند.
با یک لنز استاندارد می توان با فاصله گرفتن از سوژه، تصویر آن را به خوبی و با کمترین اعوجاج ثبت نمود.
لنز تیلت شیفت (Tilt-Shift Lens) نوعی از لنز است که به شما اجازه می دهد زاویه لنز را مستقل از دوربین تنظیم کنید. این لنزها قابلیت چرخش به جوانب و یا خم شدن به بالا و پایین را دارند و بسیار کاربردی می باشند. این لنزها با قابلیت تصحیح پرسپکتیو (Perspective) و نیز فوکوس انتخابی (Selective focus) بطور شایع در عکاسی معماری مورد استفاده قرار می گیرند.
حتی لنزهای خاصی همچون لنز چشم ماهی (Fisheye Lens) که دارای زاویه دید بسیار وسیع بوده و موجب انحنای شدید در خطوط می شوند نیز در برخی از عکس های معماری مورد استفاده قرار می گیرند.
برای مطالعه بیشتر در خصوص انواع لنزها می توانید به مقاله "انواع لنزها و طبقه بندی آنها" در همین وب‌سایت مراجعه نمایید.
با کمک لنز تیلت شیفت می توانید در محدوده معینی، پرسپکتیو را در هنگام ثبت تصویر سوژه تصحیح نمایید.
سه پایه
سه پایه یکی از ابزارهای کارآمد برای ثبات دوربین و کنترل بهتر در کادربندی تصویر است و در شرایط نور کم بسیار مفید می باشد.
این ابزار خصوصا وقتی از لنزهای سنگین استفاده می کنید و یا اینکه لازم است نوردهی طولانی داشته باشید، کارایی بسیار بالایی دارد.
در عکاسی معماری موقعیت سوژه در بسیاری از شرایط ثابت است و می توان سه پایه را به راحتی مورد استفاده قرار داد. این ابزار می تواند برای بدست آوردن یک تصویر واضح و شارپ بسیار کمک کننده باشد. سه پایه همچنین در عکاسی پانورامیک نیز بسیار کاربرد دارد.
برای مطالعه بیشتر در خصوص انواع سه پایه و خصوصیات فیزیکی آنها می توانید به مقاله " نکات مهم در انتخاب و خرید سه پایه" در همین وب‌سایت مراجعه نمایید.
سه پایه در عکاسی معماری کاربرد بسیار زیادی دارد.
فلاش و سایر منابع نور مصنوعی
فلاش های اکسترنال (External Flash) خصوصا در عکاسی از معماری داخلی (Interior Architecture َ) که در فضای بسته انجام می پذیرد بسیار کاربردی می باشد و می تواند به عنوان یک منبع نور مصنوعی خوب با امکان کنترل بالا در تنظیمات روشنایی مورد استفاده قرار گیرد.
نورهای ثابت و همچنین انواع تعدیل کننده های نور همچون بازتابنده ها (Reflector)، پخش کننده ها (Diffuser) یا چتر (Umbrella) نیز از سایر ابزارهای نورپردازی می باشند که بطور شایع در عکاسی از محیط های داخلی (Indoor) بکار می روند.
برای مطالعه بیشتر در خصوص انواع فلاش ها می توانید به مقاله" انواع فلاش ها در عکاسی" در همین وب‌سایت مراجعه نمایید.
فیلترها
فیلتر پلاریزه یکی دیگر از ابزارهایی است که در برخی شرایط نوری با کمک آن می توانید تصاویر با کنتراست و وضوح بیشتر ثبت کنید.
همچنین در مواقعی که قصد دارید نوردهی طولانی داشته باشید، فیلتر چگالی خنثی (فیلتر ND) با درجات مختلف کاهش نور، مفید می باشد. این فیلتر میزان برخورد نور به سنسور را کاهش می دهد. مثلا در شرایط نور روز که قصد دارید حرکت ابرها یا جریان آب موجود در صحنه عکاسی را نرم و محو سازید، می توانید برای امکان کاهش سرعت شاتر از فیلتر ND کمک بگیرید.
برای مطالعه بیشتر می توانید به مقاله های"فیلتر پلاریزه یا فیلتر قطبی‌کننده" و" فیلترهای کاهنده نور یا چگالی خنثی (ND) " در همین وب‌سایت مراجعه نمایید.
فیلترهای پلاریزه و چگالی خنثی (ND) برای کنترل نور ورودی به دوربین بکار می روند.
سایر ابزارها
عکاسی معماری فقط به عکاسی از روی سطح زمین محدود نمی شود. اگر ارتفاع دوربین به بالا منتقل شود، زوایای دید بدست آمده می تواند برداشت های جدید و منحصر به فردی از سوژه و سازه های مورد نظر ایجاد کند.
برای افزایش ارتفاع ممکن است از پشت بام ساختمان های بلند مجاور، راه پله، نردبان، بالابر، دامنه کوه یا تپه یا حتی یک تخته سنگ استفاده نمود. همچنین با استفاده از یک هواپیمای بدون سرنشین یا درون (Drone) که بر روی آن دوربین نصب شده است می توان تصاویر هوایی و جذابی از سازه های مورد نظر بدست آورد.
برخی تجهیزات دیگر همچون کنترل از راه دور (Remote Control) و کابل آزاد کننده شاتر (Shutter Release Cable) برای جلوگیری از لرزش دوربین در عکاسی معماری مفید می باشند.
تراز (Level) روی سه پایه یا تراز های حبابی که قابل نصب بر روی کفشک فلاش دوربین می باشند، از دیگر ابزارهای مفید برای تراز کردن دوربین در سه سطح مختلف هستند که در عکاسی معماری بسیار کاربردی می باشد.
کنترل از راه دور ، کابل آزاد کننده شاتر و تراز از جمله تجهیزات جانبی مورد استفاده در عکاسی معماری می باشند.
نکات کاربردی در فرایند عکاسی از سازه های معماری
برخی عکاسان معماری عقیده دارند که وقتی از یک اثر مشهور و عالی معماری عکاسی می کنید، ثبت تصاویر خوب و جذاب بسیار راحت تر از زمانی است که شما از یک سازه معمولی با فضاهای معمولی عکاسی می نمایید.
کسانی که به تازگی شروع به عکاسی معماری کرده اند، توصیه می شود که ابتدا در اطراف خانه یا محله خود شروع به تمرین عکاسی کنند.
با بکارگیری برخی نکات ساده می توانید در هنگام عکاسی معماری به تصاویر جذاب، فنی و اثربخش تری دست یابید.
از قبل در مورد سوژه تحقیق کنید.
در خصوص تاریخچه ساخت و همچنین معمار (Architect) ساختمان یا سازه مورد نظر تحقیق کنید و با داستان آن آشنا شوید. سبک معماری، جنبه های تاریخی و یا نکات برجسته مربوط به آن را پیدا کنید. حتی برخی عکاسان سعی می کنند با معمار ساختمان ارتباط برقرار کنند تا بهتر به زمینه اثر و یا نحوه کاربری آن پی ببرند.
اطلاعات از محیط فرهنگی و اجتماعی که سازه مورد نظر در آن طراحی و ساخته شده است می تواند در نحوه عکاسی شما تاثیر داشته باشد.
هر چه شما با سوژه مورد نظر خود بیشتر آشنا شوید، می توانید بر روی ماهیت و جزئیات آن سوژه بیشتر تمرکز کنید و به ثبت تصاویر بهتر و اثرگذارتر دست یابید. این اطلاعات به عکس های شما جهت می دهد و به شما کمک می کند که تصمیم بگیرید به چه شکلی از سوژه خود عکاسی کنید. مثلا ممکن است در مورد یک ساختمان قدیمی یا تاریخی، تصمیم بگیرید که تصاویر خود را به صورت مونوکروم ثبت کنید.
ساختمان های قدیمی و بناهای تاریخی قابلیت بالایی برای ثبت تصاویر معمارانه و جذاب دارند. یک روش الهام گرفتن برای عکاسی معماری این است که اگر سوژه شما یک ساختمان یا سازه مشهور است، نمونه عکس های دیگران از آن سازه را بررسی کنید.
برنامه ها و وب‌سایت های کاربردی وجود دارند که در پیدا کردن محل جغرافیایی و مشخصات اماکن و ساختمان های مشهور یا شناخته شده بسیار مفید می باشند.
بناهای تاریخی و مشهور قابلیت بالایی برای ثبت تصاویر معمارانه و جذاب دارند- همدان، آرامگاه بابا طاهر عریان
توجه به آنچه در برخورد اول با سوژه ، شما را جذب می کند.
وقتی به سازه معماری مورد نظرتان نزدیک می شوید و در مقابل آن می ایستید، چه چیزی توجه شما را جلب می کند. چشم شما به چه سمتی کشیده می شود؟
همینطور در مواردی هم که قصد عکاسی در داخل ساختمان را دارید، کاملا اطراف محیط عکاسی را برانداز کنید و به تمام عناصر یا موقعیت هایی که توجه شما را به سمت خود می کشند دقت کنید. این موارد می تواند راهنمای اولیه شما برای تنظیمات دوربین، ترکیب بندی و همچنین نوع نورپردازی باشد.
سوژه را بشناسید و به جزئیات توجه کنید.
گاهی ممکن است در هنگام تحقیق از یک ساختمان یا سازه خاص به جزئیات مهم و معناداری در خصوص سوژه خود پی ببرید که می توانید از همان ها برای تقویت تصاویر خود استفاده کنید.
همچنین اگر تحقیق نکرده اید و یا نکته ای در آن نیافته اید، به جزئیات صحنه عکاسی و ارتباط آنها با سوژه اصلی کاملا توجه کنید. مثلا شکل سقف، وضعیت دیوارها، محل و نحوه قرارگیری ستون ها یا مثلا نحوه پوشش کف ساختمان را در نظر بگیرید. ممکن است یکی از این جزئیات برای شما به شدت الهام آمیز باشد.
ساختمان ها عموما دارای جزئیات کوچک و بزرگ هستند که در تصاویری که از کل نما ثبت می شوند، قابل مشاهده نیستند و یا اینکه به چشم نمی آیند. به همین علت فقط با زوایای باز از سوژه عکس نگیرید و گاهی نیز از زوایای بسته با هدف ثبت جزئیات کوچک به سوژه خود بنگرید.
هنگام بررسی ساختمان به دنبال گوشه های راست و لبه های تمیز باشید. به سطح دیوارهای شیشه ای که نور را منعکس می کنند و یا بخش هایی از ساختمان را روشن می کنند توجه کنید. جزئیات نما در افزایش بافت در تصویر و ایجاد جذابیت بصری کمک می کند.
توجه داشته باشید که عکاسی معماری، نوعی عکاسی مستند است که در آن ثبت جزئیات سوژه مهم می باشد.
وقتی که یک ساختمان را برای عکاسی انتخاب کرده اید، لازم است مدتی را برای شناختن و آشنایی با آن صرف کنید. حتی الامکان مناطق بیرونی و داخلی آن را کاملا بگردید و بررسی کنید. هر ساختمان می تواند دارای یک خصوصیت منحصر به فرد باشد که فقط لازم است شما آن را پیدا کنید.
تمام زوایای ساختمان را کاوش کنید. به دنبال شکل، فرم یا بافت باشید. خطوط صاف و منحنی در این نوع عکاسی بسیار تاثیرگذار هستند خصوصا اگر تکرار شوند. به جزئیات سقف، اشکال و خطوط تکراری و تزئینات روی دیوارها توجه کنید.
به دورنما و قرارگیری آن در محیط توجه کنید.
همیشه سازه معماری را در تعامل با اطرافش خوب بررسی کنید. به سایر سازه ها یا ساختمان های اطراف، فضای سبز یا درختان مجاور و یا دریاچه و استخرهای نزدیک به آن توجه کنید و ارتباط آنها را با سوژه اصلی بسنجید.
سعی کنید خلاقیت نشان دهید و از عناصر مجاور سوژه بهترین بهره را ببرید. مثلا اگر استخر آبی در کنار سوژه است، زاویه دید خود را طوری تنظیم کنید که بازتاب تصویر آن در آب دیده شود.
برای نمایش بهتر ساختمان، علاوه بر جزئیات لازم است که کل ساختمان را در تصاویر خود نشان دهید و در صورت لزوم بر برخی جزئیات تاکید داشته باشید.
تصاویر شما باید به گونه ای باشند که سبک ساختمان و همچنین حجم های داخلی آن را به مخاطب نشان دهند.
در زمان ها و ساعات مختلف روز عکس بگیرید.
یکی از بهترین روش ها برای نمایش یک سازه معماری، ثبت تصویر آن در زمانهای مختلف شبانه روز است. در روز یا شب شکل ساختمان ها به صورت متفاوتی دیده می شود و در مخاطب نیز احساس متفاوتی ایجاد می کند.
مثلا در تاریکی شب و بازتاب نورهای مختلف بر روی سوژه، چه حسی در بیننده بر می انگیزد و همان سوژه در زیر نور آفتاب چگونه است.
در هنگام بررسی سوژه در ساعات مختلف روز همواره به میزان نور و زوایای تابش آن و همچنین تاثیری که بر روی سوژه می گذارند به دقت توجه کنید.
در برخی ساعات روز همچون ساعات انتهایی روز و نزدیک به غروب آفتاب که سایه ها بلند می شوند و رنگ ها اشباع ترند، می توان تصاویر جذابی از نماهای معماری ثبت نمود. هنگام عکاسی در حوالی طلوع و غروب خورشید، رنگ های خیره کننده و آسمان نیلی رنگ بسیار زیبایی خواهید داشت. عموما بهترین نور را در ساختمان های رو به شرق در حوالی صبح و در ساختمان های رو به غرب در بعدازظهر و حوالی غروب خواهید داشت.
این دو عکس با فاصله حدود یک ساعت در حوالی غروب گرفته شده است. به تغییرات نور و تاثیری که بر روی سوژه گذاشته است دقت کنید.
عکاسی معماری در شب می تواند به خلق تصاویر دیدنی بیانجامد. اکثر افراد ساختمان ها را در نور روز می بینند و نمای شبانه آنها می تواند برایشان جدید و جذاب باشد. استفاده از نور چراغ اتوموبیل های در حال حرکت که به صورت کشیدگی یا رد نور (Light Trails) ثبت شده اند می تواند جلوه های زیبایی در ترکیب بندی تصویر شما ایجاد کند.
در فصل ها و شرایط آب و هوایی مختلف عکس بگیرید.
نمایش چهره یک ساختمان در فصول مختلف سال و در شرایط نوری و آب و هوایی گوناگون تغییر می کند. سوژه شما در یک روز بارانی یا برفی در مقایسه با یک روز آفتابی به شکل متفاوتی دیده می شود. یک آسمان ابری یا وجود مناطقی که از برف پوشیده شده است می تواند حس متفاوتی در عکس های شما ایجاد کند. بنابراین خود را محدود به عکاسی در روزهای آفتابی نکنید.
مثلا یک صحنه زمستانی از باغ ائل گلی تبریز با همان نما در تصویری که در بهار یا تابستان ثبت شده است متفاوت می باشد.
حتی می توانید در آب و هوای بد، روزهای تاریک و در حین بارش باران به عکاسی از ساختمان ها بپردازید. چنین شرایطی می تواند حس و حال ویژه ای به عکس های شما ببخشد.
ثبت تصاویر یک سازه معماری در زمان های مختلف می تواند ارتباط آن سازه با محیط را به نحو بهتری ترسیم نماید. اگر چه این کار مستلزم صرف وقت است، ولی نتایج چشمگیر و بی نظیری بدست می آید.
نمایی در زمستان از ساختمان اقامتگاه و رستوران واقع در ایستگاه 5 تله کابین توچال که در ارتفاع 2940 متر از سطح دریا قرار گرفته است.
از سوژه در چند نوبت در طول زمان بازدید کنید.
برای اینکه بتوانید از یک سازه معماری بهترین تصاویر را ثبت کنید، توصیه می شود که چند بار به آن مکان بروید و در زمان های مختلف آن را با دقت ببینید.
این کار به شما کمک می کند تا فضای آنجا را در ساعات مختلف روز و در شرایط مختلف نوری بهتر درک کنید. تغییر نورپردازی ساختمان در ساعات مختلف نشان می دهد که چگونه نور طبیعی بر روی ظاهر ساختمان تاثیر می گذارد و این موضوع در انتخاب بهترین زوایا و ترکیب بندی به شما کمک خواهد کرد.
بازگشت مکرر به یک صحنه عکاسی، ممکن است سطوح جدیدی از درک معمارانه را در شما برانگیزد. برخی جنبه های جالب یک سازه معماری ممکن است در طول زمان آشکار شود.
هرگاه که از یک سازه معماری عکاسی می کنید، اگر پس از گذشت مدتی مجددا به آن مراجعه کنید، ممکن است با گذشت زمان، توسعه و گسترش ساختمان و یا فرسودگی و تخریب آن، جنبه هایی از معماری آن را هویدا سازد که فقط در طی زمان قابل نمایش باشد.
از محیط داخلی ساختمان عکس بگیرید
عکاسی از محیط داخلی ساختمان ها در نشان دادن کیفیت طراحی معماری کمک فراوانی می کند. تصاویر بایستی به گونه ای باشند که مخاطب بتواند فضای داخلی را به خوبی تصور کند انگار که خودش در آن فضا قرار دارد.
محیط داخلی ساختمان ها می تواند از نظر اندازه متفاوت باشد، مثلا محیط داخلی یک سالن نمایش بزرگ را در مقایسه با محیط داخلی یک اتاق خواب درنظر بگیرید. در عکاسی از آنها رویکرد نورپردازی، زاویه دید، ترکیب بندی و حتی نوع لنز مورد استفاده نیز ممکن است متفاوت باشد.
گاهی لازم می شود که در چیدمان عناصر موجود در فضای داخلی یک ساختمان مثلا یک اتاق نشیمن تغییراتی ایجاد شود، مختصری مبلمان جابجا شود، چیزی از اثاثیه برداشته شود و یا چیزی در صحنه اضافه شود. در این موارد پس از کسب نظر مشتری خود می توانید به ایجاد تغییرات مورد نظر اقدام نمایید.
اصولا عکاسی از محیط داخلی ساختمان هایی که دارای طراحی قوی و خوبی هستند بسیار راحت تر است. از طرف دیگر وقتی که محیط داخلی ساختمان از طراحی مطلوبی برخوردار نباشد، ایجاد تصاویر اثربخش و جذاب نیز به سادگی امکان پذیر نخواهد بود.
نمایی از فضای داخلی موزه تاریخ طبیعی لندن که ساختمان آن در سال 1881 میلادی ساخته شده است.
سایر سازه های دیگر را در تصویر خود مشارکت دهید.
اگر اتاق یا سازه معماری دیگری در درون یا مجاور سوژه شما واقع شده است، از آنها در ترکیب بندی تصویر کمک بگیرید، خصوصا اگر از لحاظ بصری با سوژه شما در تضاد باشند، می توانند بر روی سوژه تاکید و تمرکز ایجاد نمایند.
مثلا در محیط داخلی (Indoor) اگر قصد دارید از یک اتاق عکس بگیرید، سعی کنید زاویه دید خود را از داخل راهرو یا اتاق مجاور تنظیم کنید تا جلوه جدیدی به سوژه خود ببخشید. این کار باعث می شود مقداری پیچیدگی و چند لایه کردن در تصویر شما ایجاد گردد و از این طریق قدرت بیان و جاذبه بصری آن افزایش یابد.
نمایی از مسجد آقا بزرگ کاشان از داخل یکی از دالان های ورودی
از زوایای مختلف عکس بگیرید.
در هنگام عکاسی معماری سعی کنید که سوژه خود را از زوایای مختلف ببینید و عکاسی کنید. حتی وقتی که احساس کردید که موضوع عکاسی معماری خود را به پایان رساندید، باز هم به دنبال زوایای دیگری باشید که آزمایش نکرده اید، زیرا ممکن است برداشت های جدیدی به شما ارائه دهند.
به عنوان مثال از داخل پنجره، داخل اتاق را ببینید یا مثلا نمای یک پل را از زیر بررسی کنید. به خاطر داشته باشید که همیشه می توان سوژه را از زاویه ای جدید نگریست.
با تغییر زاویه دوربین و تغییر در پرسپکتیو، ترکیب بندی تصویر شما تغییر خواهد کرد. با صرف مقداری زمان ممکن است بتوانید زاویه ای متفاوت از سوژه را بیابید که جزئیات خاصی از ساختمان را نمایان ساخته و زیبایی یا ویژگی خاصی از آن را به نمایش گذارد.
گاهی با نزدیک شدن و تمرکز بر روی جزئیات به سمت حس انتزاعی بروید و گاهی با پر کردن کادر تصویر با یک ساختمان بزرگ تصویری بسازید که بیننده نتواند تشخیص دهد که ابتدا و انتهای آن از کجا شروع می شود.
گاهی می توانید با تغییر زاویه دوربین به سمت بالا، همه سطوح را مبالغه آمیز نمایش دهید. البته در این مورد به سازه های بسیار نازک و بلند توجه کنید زیرا ممکن است به صورت ناخوشایندی در زوایای تند دیده شوند.
به داخل ساختمان بروید و از قسمت های داخلی آن و زوایای مختلف عکس بگیرید.
اگر عکسی که از یک ساختمان ثبت شده است دقیقا همان باشد که وقتی یک فرد که در مقابل ساختمان ایستاده است همان نما را ببیند، به تجسم صحیح از آن ساختمان کمکی نمی کند. پس سعی کنید از زوایای گوناگونی از ساختمان عکس بگیرید که امکان تجسم ساختمان و موقعیت آن از نظر یک سازه معماری فراهم گردد.
گاهی لازم می شود که از یک ارتفاع بلندتری به سوژه نگاه کنید. مثلا بر روی یک سکو یا صندلی بایستید و یا از بالای یک ساختمان بلند از سوژه عکس بگیرید.
گاهی از زوایای اغراق آمیز مثل زاویه دید کرم مانند (Worm's Eye View) یا زاویه چشم پرنده (Bird's Eye Angle) و یا حتی زاویه کج (Dutch angle) استفاده کنید. در زاویه دید کرم مانند، می توانید بر ویژگی های جالب سقف و یا ثبت تصاویر آسمان خراش ها از ناحیه پایه ساختمان استفاده کنید. در این حالت ساختمان مورد نظر شما به صورت یک عنصر مسلط و مورد تاکید در تصویر دیده می شود.
همچنین در صورتی که امکانش فراهم باشد، با استفاده از یک پهباد (درون) یا از داخل یک بالن یا هواپیما می توانید از زاویه چشم پرنده(Bird's Eye Angle) ، تصویر ساختمان و محیط اطرافش را ثبت کنید. همچنین اگر ساختمان خیلی بلندی در نزدیکی سوژه وجود دارد می توانید از بالای آن به سوژه مورد نظر خود دید داشته باشید.
گاهی برای اینکه حس پویایی بیشتری در تصویر ایجاد کنید می توانید زاویه دوربین را کج کنید، به عبارتی از نمای آلمانی استفاده کنید. در این حالت کمی حس عدم تعادل و حرکت در تصویر ایجاد خواهید کرد.
برای مطالعه بیشتر در خصوص انواع زوایای دوربین می توانید به مقاله " انواع نمای تصویر در عکاسی" در همین وب‌سایت مراجعه نمایید.
با استفاده از زاویه دید از پایین می توان تصویر ساختمان های بلند را از ناحیه پایه ساختمان ثبت نمود.
تصویر سوژه را در قالب مناظر شهری ثبت کنید
وقتی که بخشی از یک شهر در قاب تصویر قرار می گیرد، اصطلاحا به آن منظره شهری (Cityscape) می گویند. شما با قرار دادن ساختمان یا سازه مورد نظر خود در قالب یک منظره شهری می توانید اندازه و موقعیت آن ساختمان و همچنین ارتباط آن را با سایر عناصر معماری همجوارش به نمایش بگذارید.
حضور پل ها، آسمان خراش ها، کانال های آب یا ساحل دریا و یا سایر عناصر دست ساز یا طبیعی موجود در ناحیه شهر می توانند حس نمایشی و تاثیرگذاری بر روی تصویر ثبت شده و نمایش سوژه معماری داشته باشند.
زاویه دید از بالا (High Angle) یا زاویه چشم پرنده می تواند برای نمایش موقعیت ساختمان در محیط شهری و ارتباطات آن بکار رود. تقاطع خیابان ها خصوصا مکان های خوبی برای عکاسی از زوایای دید از بالا می باشند.
همچنین در ساعات مختلف روز می توان جلوه های نوری خوبی برای برجسته سازی سوژه بیابید. زمان گرگ و میش که آسمان آبی می شود و یا چراغ های روشن شهر در شب نمونه ای از آن می باشد.
به نور طبیعی صحنه عکاسی توجه کنید
در ساختمان هایی که توسط معماران خوب طراحی شده اند، یکی از مواردی که در هنگام طراحی ساختمان در نظر گرفته می شود نحوه برخورد و ورود نور به ساختمان در ساعات مختلف روز است. بنابراین در عکاسی از فضای داخلی یا بیرونی یک ساختمان همیشه قبل از اینکه از منابع نور مصنوعی استفاده کنید، خوب به نحوه روشنایی سطوح و نواحی تاریک توجه کنید.
ببینید معمار ساختمان چگونه طراحی خودش را با موقعیت قرارگیری ساختمان در برابر خورشید تطبیق داده است. بهتر است حداقل برخی از تصاویر خود را با نور طبیعی و به شکلی که طراح ساختمان قصد داشته است آن گونه روشن شود، ثبت کنید.
سپس با توجه به شرایط صحنه در صورت لزوم می توانید از منابع نور مصنوعی مثل چراغ های قابل حمل یا فلاش برای برجسته کردن عناصر خاص استفاده کنید تا بر ویژگی های ساختمان تاکید گردد.
گاهی سیاه و سفید عکاسی کنید
برای افزایش حس بیشتر به تصویر خود، گاهی عکس خود را به تک رنگ (Monochrome) یا سیاه و سفید تبدیل کنید.
با حذف رنگ از تصویر، چشم مخاطب بیشتر بر روی عناصر برجسته تصویر همچون خطوط، بافت ها و تون های مختلف موجود در تصویر هدایت می شود.
این کار را می توانید با نرم افزارهای ویرایش تصویر به راحتی انجام دهید.
عکس ساختمانی در نیویورک که در سال 1954 توسط ازرا استولر ثبت شده است.
توجه به نظر مشتری
اگر به صورت حرفه ای عکاسی می کنید لازم است که همیشه به نیاز مشتریان خود توجه کنید. آیا قرار است از عکس های شما در قالب یک کاتالوگ تبلیغاتی استفاده شود یا اینکه عکس ها را به جهت مستند سازی ساختمان مورد نظر سفارش داده اند. چه بخشی از ساختمان از نظر مشتری بیشترین اهمیت را دارد و یا از نظر او چه قسمتی از ساختمان لازم است که بیشتر مورد تاکید قرار گیرد.
سعی کنید قبل از انجام عکاسی با مشتری خود نشستی داشته باشید تا با نظرات او آشنا شده و دیدگاه های او را بهتر دریابید.
البته همواره پیشنهاد های خود را در نحوه ترکیب بندی و تصویرسازی از سازه مورد نظر با مشتری خود درمیان بگذارید و نکات لازم را به او یادآوری نمایید، ولی درنهایت فراموش نکنید که تصاویر شما باید رضایت افراد ذی نفع را تامین نماید.
ادامه مطلب را می توانید در بخش های بعدی این مقاله تحت عنوان"مبانی پایه در عکاسی معماری (بخش 2) " و"مبانی پایه در عکاسی معماری (بخش 3) " در همین وب‌سایت ملاحظه نمایید.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
گردآوری و تألیف: امیر دولتیاری
تاریخ نگارش/آخرین ویرایش: 1400/10/29
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
مراجع:
1_ Mac Alyea (2021). 5 Architecture Photography Tips to Take Your Photos to the Next Level, Retrieve from www.colesclassroom.com on Aug 16.
2_ Simon Bond (2019). 9 Creative Architecture Photography Techniques for Amazing Photos, Retrieve from https://digital-photography-school.com on Aug 12.
3_ Hillary Grigonis (2018). 8 Tips To Master the Art of Architecture Photography, Retrieve from www.creativelive.com on Oct 31.
4_ Dora Jokkel (2021). The Ultimate Guide to Architecture Photography, Retrieve from https://expertphotography.com on Jul 18.
5_ Melanie Khareghat (2020). Tips for shooting stunning architectural photography. Retrieve from https://affinityspotlight.com on Dec 4.
6_ Eric Kim (2021). 10 Tips How to Shoot Better Architecture Photography, Retrieve from https://erickimphotography.com on Aug 12.
7_ Gurpreet Singh (2021). A Complete Guide to Architecture Photography, Retrieve from www.pixpa.com on jun 8.
8_ Norman McGrath (2009). Architectural Photography: Professional Techniques for Shooting Interior and Exterior Spaces. Amphoto Books, Penguin Random House, Canada.
(ترجمه فارسی: عکاسی معماری دیجیتال، هاشم جوادزاده، انتشارات ترانه، مشهد، 1393)
9_ MasterClass staff (2020). Complete Guide to Architecture Photography: Techniques, Equipment, and 6 Tips Every Architecture Photographer Should Know, Retrieve from www.masterclass.com on Nov 8.
10_ Format Team (2019). How to Photograph Architecture: The Complete Guide, Retrieve from www.format.com on Nay 1.
11_ Tom Welsh (2016). How to photograph a tall building from up close, Retrieve from www.techradar.com on Jul 6.
12_ Imran Zahid (2021). 10 Composition Tips for Better Architecture Photography, Retrieve from https://expertphotography.com on Aug 10.
13_ Ariana Zilliacus (2017). 10 Tips to Perfect Your Architectural Photography, Retrieve from www.archdaily.com on Feb 6.
مقالات مرتبط:
- مبانی پایه در عکاسی معماری: بخش 2
- مبانی پایه در عکاسی معماری: بخش 3
- دوربین های عکاسی دیجیتال و انواع آنها
- انواع لنزها و طبقه بندی آنها
- نکات مهم در انتخاب و خرید سه پایه
- انواع فلاش ها در عکاسی
- انواع نمای تصویر در عکاسی
- فیلتر پلاریزه یا فیلتر قطبی‌کننده
- فیلترهای کاهنده نور یا چگالی خنثی (ND)