پاپاراتزی اصطلاحا به عکاسانی گفته می شود که از افراد مشهور و سرشناس همچون سیاستمداران، ورزشکاران یا هنرپیشگان در حالیکه به زندگی عادی خود مشغول اند، بدون اجازه عکس می گیرند و آنها را به مجلات و نشریات مختلف می فروشند. نشریاتی که عموما بدنبال نشر وقایع عجیب، جنایی و یا جنجال آفرین هستند.
امروزه چنین عکس هایی علاوه بر نشریات، در شبکه های اجتماعی و سایت های اینترنتی نیز به وفور منتشر می گردد.
سوفیا لورن (Sophia Loren) هنرپیشه ایتالیایی در فرودگاه پس از بازگشت از ایالات متحده، 1961
پاپاراتزی (Paparazzi) در زبان ایتالیایی جمع کلمه مذکر پاپاراتزو (Paparazzo) یا کلمه مونث پاپارتزا (Paparazza) است. این کلمه در گویش سیسیلی در زبان ایتالیایی به معنی پشه ای است که وزوز می کند.
در سال 1960 فدریکو فلینی (Federico Fellini) کارگردان ایتالیایی، فیلمی به نام زندگی شیرین (La Dolce Vita) ساخت که یکی از شخصیت های آن، یک عکاس خبری به نام پاپاراتزو بود. بعد از نمایش این فیلم که جایزه نخل طلای جشنواره کن را نیز از آن خود کرد، واژه پاپاراتزی بر سر زبان ها افتاد و به عنوان یک اصطلاح خیابانی در حوزه عکاسی بکار رفت.
تصویری از پوستر و صحنه ای از فیلم زندگی شیرین (La Dolce Vita) ساخته فدریکو فلینی
اگر چه قبل از فیلم فلینی و شهرت اصطلاح پاپاراتزی، این نوع عکاسی مخفیانه از افراد مشهور در دهه 50 در ایتالیا رواج یافته بود و برخی از عکاسان مطبوعاتی در خیابان های رم شروع به هدف قرار دادن ستاره های سینما کردند تا بتوانند تصاویر دست اولی از آنها را به نمایش درآورند.
با گذشت زمان تصاویر مخفیانه و رسواکننده افراد مشهور به صفحات اول روزنامه ها راه یافت و عکس های پاپاراتزی علاوه بر هیجان تعقیب و گریز، به سمت یک تجارت گران قیمت حرکت کرد.
تازیو سکیارولی (Tazio Secchiaroli) عکاس پاپاراتزی از دست والتر کیاری (Walter Chiari) بازیگر ایتالیایی فرار می کند، رم، 1957
پاپاراتزی در دهه 60 از زبان ایتالیایی به عنوان یک لغت عمومی به معنی عکاس فضول، به زبان انگلیسی راه یافت و پس از آن در زبان های مختلف دنیا نیز به همان معنی بکار گرفته شد. برخی عقیده دارند که اولین بار در سال 1961 میلادی کلمه پاپاراتزی توسط مجله تایم (Time magazine) طی مقاله ای به نام "پاپاراتزی به دنبال شکار" به مردم امریکا معرفی شد. این مقاله شامل تصویر خبرنگارانی بود که در مقابل خودرو ثریا اسفندیاری بختیاری، همسر سابق شاه ایران که به تازگی از وی جدا شده بود و در حال بازدید از رم بود تجمع کرده بودند. در شرح آن آمده بود: دسته ای از گرگهای گرسنه از عکاسان آزاد که برای امرار معاش و شلیک فلاش در فاصله نزدیک، در کمین نام های بزرگ هستند.
ثریا اسفندیاری بختیاری، همسر سابق شاه ایران در شهر رم که مورد هجوم عکاسان پاپاراتزی قرار گرفته است.
تصویری از ثریا اسفندیاری بختیاری در رم
به دنبال شهرت یافتن پاپاراتزی، در بعضی ایالت های امریکا، قوانین و مقرراتی برای منع پاپاراتزی خصوصا در عکاسی از کودکان به تصویب رسید و مجازات هایی برای آن تعیین گردید. در فرانسه به عکس های پاپاراتزی از عبارت "عکس های دزدیده شده" استفاده می شود.
تصاویر تهیه شده توسط عکاسان پاپاراتزی معمولا عامه پسند بوده و در مکان های عمومی تهیه می شوند. این عکاسان اغلب به صورت مستقل فعالیت می کنند و روش کار آنها ردیابی چهره های مشهور و انجام عکاسی از آنها در فرصت های پیش آمده است. بسیاری از آنها در زمان ها و مکان های مختلف به دنبال سوژه (یا شکار !) خود، حضور می یابند تا در فرصت های احتمالی، عکس های ویژه و دست اولی از آنها ثبت کنند.
در مواقعی ممکن است برخی از این عکاسان از مرزهای قانون بگذرند و برای ثبت تصاویر خود مرتکب تخلفاتی شوند. تخلفاتی که در بعضی کشورها به صورت قانونی قابل پیگیری می باشند.
بسیاری از مطبوعات و رسانه ها حاضرند برای عکس های ویژه و اختصاصی از افراد سرشناس (سلبریتی)، هزینه های بالایی بپردازند.
میک جاگر (Mick Jaggere) خواننده انگلیسی مدتها سوژه عکاسان پاپاراتزی بود. اینجا وی را در کنار آرنولد شوایتزینگر (Arnold Schwarzenegger) در سال 1990 مشاهده می نمایید.
تاثیر جریانی که عکاسی پاپاراتزی بر روی مطبوعات گذارد به گونه ای بود که حتی برخی افراد مشهور به سمت پاپاراتزی مصنوعی (faux-paparazzi) روی آوردند، یعنی تصاویری که ظاهرا یهویی ثبت شده بود ولی در واقع از قبل با افراد مورد نظر برنامه ریزی و صحنه سازی شده بود. در چنین مواردی مرز بین داستان و واقعیت نامشخص می گردد و در این میان تلاش می شود تا تصویر افراد از نقش قربانی به سمت نقش قهرمان تبدیل گردد!
تازیو سکیارولی (Tazio Secchiaroli) عکاس پاپاراتزی در حال کمین، رم، 1958
عکاسان پاپاراتزی اغلب به دنبال کسب درآمدهای بالا از طریق فروش و دریافت حق امتیاز عکس های خود هستند و به همین منظور همواره به دنبال شناسایی محل زندگی و روابط افراد مشهور می باشند تا بتوانند به تصاویری اختصاصی دست یابند و گوی سبقت را از سایر عکاسان رقیب بربایند. برخی از آنها با ایجاد شبکه های اطلاعاتی از طریق صاحبان مغازه ها، شرکت های ارائه دهنده خدمات، رانندگان تاکسی و امثالهم سوژه های خود را دنبال می کنند تا در فرصت مناسب تصویر آنها را شکار کنند.
عکاسان پاپاراتزی اغلب به عنوان افرادی ضد اخلاق شناخته می شوند که موجب صدمه زدن به زندگی دیگران هستند. با این وجود می توان آنها را بخشی از شبکه سودجویانه بازار رسانه های جمعی، افراد مشهور و تبلیغات دانست.
آدری هپبورن (Audrey Hepburn) هنرپیشه انگلیسی متولد بلژیک، رم، 1961
عموما افراد مشهور با عکاسان پاپاراتزی به مقابله می پردازند، زیرا حضور آنها موجب می شود که آسایش زندگی عادی آنها به هم بریزد و شرایط آزاردهنده ای برای آنها بوجود آید.
برخی عکاسان پاپاراتزی نیز در جریان عکاسی از افراد سلبریتی دچار صدماتی شده اند و حتی در مواردی توسط آنان یا محافظان و دیگر افراد حاضر در صحنه مورد ضرب و شتم قرار گرفته اند. یکی از این عکاسان پاپاراتزی که در دوران خود شهرتی یافته بود، رون گاللا (Ron Galella) است. او در جریان یک عکاسی از ریچارد برتون (Richard Burton) توسط محافظان وی به شدت مجروح شد و روانه بیمارستان شد. در زمانی دیگر توسط شان پن (Sean Penn) بر روی او آب دهان ریخته شد. مارلون براندو (Marlon Brando) فک او را شکست و جکی اوناسیس (Jackie Onassis) همسر کندی به ماموران مخفی دستور داد تا دوربین او را بشکنند.
ژاکلین کندی اوناسیس (Jacqueline Kennedy Onassis) و رون گاللا (Ron Galella) عکاس پاپاراتزی در خیابان مدیسون، نیویورک، 1971
تا کنون بر علیه عکاسان پاپاراتزی پرونده های قضایی متعددی تشکیل شده که توسط قربانیان آنها طرح شکایت گردیده است، همچنین برعکس، کسانی نیز به دنبال دریافت حمایت های قضایی برای جلوگیری از اعتراض به پاپاراتزی می باشند تا بتوانند به کار خود ادامه دهند.
این نوع عکاسی در بسیاری از مواقع به روش یهویی (Candid) انجام می شود. درعرف بوجود آمده در عکاسی پاپاراتزی ، معمولا عکاسان وارد مکان های خصوصی اشخاص همچون منازل آنها نمی شوند و عکس های خود را در مکان های عمومی تهیه می کنند.
عکاسان پاپاراتزی عموما لوازم و تکنیک های عکاسی پیشرفته ای را بکار می برند. بسیاری از آنها از لنزهای تله فوتو برای عکاسی از مسافت های دور، دوربین های مخفی و تکنیک های عکاسی مخفیانه استفاده می کنند تا افراد از تحت نظر بودن توسط آنها آگاه نشوند.
کیانو ریوز (Keanu Reeves) هنرپیشه کانادایی که دوربین یک عکاس پاپاراتزی را ربوده است.
بسیاری از عکاسان حرفه ای، پاپاراتزی را معادل با فضولی و مزاحمت در زندگی خصوصی افراد و خانواده آنها تعریف کرده اند.
بعضی پاپاراتزی را نوعی عکاسی خبری (Photojournalism) می دانند که با توجه به قانون آزادی مطبوعات بر روی اشخاص مشهور و چهره های سرشناس متمرکز شده است تا جنبه های خصوصی تر آنها را برای عموم مردم آشکار سازند و عطش علاقه مندان و دوستداران این اشخاص مشهور را به دانستن بیشتر، برطرف سازند.
برخی تهاجمی بودن پاپاراتزی را با عکاسی خیابانی (Street Photography) مقایسه کرده و آنها را همانند توصیف می کنند.
برخی نیز این نوع عکاسی را سودجویی از شهرت افراد و سوء استفاده از حریم شخصی آنها برای رسیدن به یک منفعت سیاسی، اجتماعی و یا مالی تلقی می کنند، خصوصا اینکه در بسیاری از موارد برای رسیدن به شخص مورد نظر از اقدامات غیرقانونی مثل جعل هویت، ورود ناخواسته، تقلب و پنهان کاری استفاده می شود.
آنیتا اکبرگ (Anita Ekberg) هنرپیشه سوئدی در بیرون ویلای خود با تیر و کمان، وی به دست فلیس کوئینتو (Felice Quinto) عکاس پاپاراتزی شلیک کرد، رم، 1960
به عقیده موافقان این نوع عکاسی، چهره های سرشناس با کمک پاپاراتزی مشهورتر می شوند و این عکاسان نیز به سود می رسند. به عبارتی هر دو طرف در این قضیه بهره مند می گردند. از طرفی بسیاری از عکاسان خبری در تلاش هستند که تمایز بین فوتوژورنالیست ها که طبق اصول روزنامه نگاری و اخلاق به عکاسی می پردازند و عکاسان پاپاراتزی را برای مردم مشخص نمایند.
پیتر هاو (Peter Howe) نویسنده کتاب (پاپاراتزی: و وسواس ما در خصوص افراد مشهور) عکاسی پاپاراتزی را چنین توصیف می کند: گرفتن عکس هایی که نباید بگیرید در مکانهایی که نباید باشید!
دعوای دون گوسونی (Don Gussoni) یک کشیش آمریکایی با عکاس جاکومو الکسیس (Giacomo Alexis)، 1959
عکس های پاپاراتزی توسط میلیون ها نفر در سراسر جهان مشاهده می شوند ولی یکی از بحث هایی که در مورد پاپاراتزی بطور مکرر صورت می پذیرد این است که چه کسی مسئول رفتار این عکاسان در فضولی از زندگی خصوصی چهره های سرشناس می باشد. عکاسان پاپاراتزی؟ افراد مشهور؟ نشریات جنجالی؟ یا خریداران این گونه نشریات؟
بسیاری هستند که عکاسی پاپاراتزی را تحقیر می کنند ولی در همان حال آن رادوست دارند.
مسلما تقاضاهای موجود برای جستجو در زندگی افراد مشهور (سلبریتی) و کسب اطلاعات در مورد آنها که توسط عده زیادی از مردم انجام می پذیرد، در رشد رفتار پاپاراتزی موثر می باشد. بازاری که از نظر برخی نشریات و عکاسان، بازاری سودآور و داغ تلقی می شود.
عکاسان علاقه مند در انتظار آنیتا اکبرگ (Anita Ekberg) هنرپیشه سوئدی فیلم "زندگی شیرین" (La Dolce Vita) در سال 1959
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
گردآوری و تألیف: امیر دولتیاری
تاریخ نگارش/آخرین ویرایش: 1401/4/28
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
مراجع:
1_ Anna Andrejew (2021). Preying Eyes: Wildlife Photography as a Form of Paparazzi Intrusion. Retrieve from https://petapixel.com on Aug 10.
2_ Jack Alexander (2019). How a Paparazzi Photographer Makes Money. Retrieve from https://fstoppers.com on Apr 28.
3_ Elizabeth Day (2014). Paparazzi! How an unloved profession has shaped us. Retrieve from www.theguardian.com on Mar 2.
4_ Daniel Ganninger (2021). The Origin of the Paparazzi. Retrieve from https://medium.com on May 13.
5_ Dan Ginn (2020). Are Street Photographers More Unethical Than Paparazzi? Retrieve from www.thephoblographer.com on Oct 11.
6_ Thea Hawlin (2018). The History of Paparazzi Photographs, Beginning on the Streets of 50s Rome. Retrieve from www.anothermag.com on Nov 29.
7_ Elena Martinique (2018). Paparazzi Photography, From Dolce Vita to Today. Retrieve from www.widewalls.ch on Dec 25.
8_ Mary McMahon (2022). What are Paparazzi? Retrieve from www.publicpeople.orgon May 19.
9_ Alastair Sooke (2014). The art of paparazzi photography. Retrieve from www.bbc.com on Oct 21.
10_ Gary Wolens (2022). How to Be a News or Paparazzi Photographer. Retrieve from www.picturecorrect.com on May 3.
مقالات مرتبط:
- مینیمالیسم در عکاسی (Minimalism)
- توجه به نقدهای سازنده
- نکات عملی برای یادگیری عکاسی
- تقویت مهارت خوب دیدن