در فصل پاییز نورهای گرم، رنگ های آتشین و متنوع و همچنین آب و هوای متغیر از خصوصیاتی است که مورد توجه ویژه عکاسان طبیعت است.
محیط رنگارنگ در فصل پاییز- روستای لالا از توابع شهرستان کیاسر مازندران
شاید یکی از مهمترین عوامل در عکاسی که فصل پاییز را از سایر فصل ها متمایز می کند، عامل رنگ باشد. مناظر پاییزی معمولا پر از رنگ های مختلف است خصوصا رنگ هایی همچون زرد، نارنجی و قرمز که در مناطق پر دزخت و جنگلی بیشتر دیده می شوند. در فصل پاییز آب و هوا متغیر است و بطور شایع روزهای ابری، مه آلود و گرفته در آن دیده می شود که شرایط نوری مخصوص به خود را دارد.
یکی از مشکلاتی که در فصل پاییز برخی عکاسان را برای گرفتن عکس های مورد نظرشان نگران می کند، این است که در بسیاری مواقع نور محیطی، یکنواخت و کم کنتراست است و عکس های ثبت شده ممکن است نتوانند رنگ ها یا فضای موجود را به خوبی نمایش دهند.
پاییز یکی از فصل های ویژه برای عکاسی منظره و خلق تصاویر رویایی است.
در ادامه به برخی نکات با اهمیت اشاره می شود که می تواند در ثبت عکس های پاییزی کمک کننده باشد.
از تغییر شرایط نور محیط استفاده کنید
وقتی که خورشید در آسمان خیلی بالا نیست، نور محیط اغلب گرم تر و نرم تر است و رنگ های متنوع پاییزی با جلوه بیشتری دیده می شوند.
به عنوان یک قاعده کلی، ساعت های طلایی (Golden Hour) یعنی ابتدا و انتهای روز که خورشید در سطوح پایین آسمان قرار دارد، از بهترین زمان های عکاسی خصوصا عکاسی منظره است. این موضوع برای عکاسی از مناظر پاییزی نیز صدق می کند. در این شرایط معمولا خطوط بافت ها و محدوده اشکال مختلف تقویت می شود و برای ثبت جزئیات موجود در صحنه مثل تصویر برگهای ریخته شده بر روی زمین بسیار مناسب می باشد. نور در این ساعات گرم تر است و تصاویر طلایی تری برای شما ایجاد می کند. در این ساعات از روز، سایه ها بلندتر هستند و در تصاویر منظره می توانند حالت های نمایشی (دراماتیک) ویژه ای ایجاد کنند.
هنگام صبح که خورشید در ارتفاع پایین تری قرار دارد، سایه ها بلند تر است.
در حوالی غروب یا در ابتدای صبح ، ممکن است وضعیت نور محیطی شرایط خاصی برای عکاسی ایجاد کند مثل یک جنگل مه آلود و وهم انگیز و یا خیابانی که از میان درختان رنگارنگ پاییزی می گذرد و نورهای رویایی آن را پوشانده است.
در طول روز که خورشید در بالای اسمان است، ممکن است رنگ آبی آسمان جلوه زیبایی به تصاویر ما ببخشد ولی از طرف دیگر کنتراست نور محیطی افزایش می یابد و می تواند لبه های سایه روشن سخت و شدیدی ایجاد کند.
در روزهای ابری و مه آلود، الزامی به عکاسی در ساعت های طلایی وجود ندارد و اصولا نور محیط در چنین محیط هایی نرم است و حالت یکنواخت تری دارد. مثل این است که ابر شبیه به یک پخش کننده یا دیفیوزر (Diffuser) بزرگ بر روی کل منظره شما گسترده شده و با ایجاد یک نور ملایم و یکنواخت، کنتراست را کاهش داده است. در چنین روزهایی می توانید با خیال راحت در طول روز به عکاسی بپردازید و نگران نورهای شدید در میانه روز نباشید.
در روزهای ابری نور محیط حالت یکنواخت و نرم دارد.
از آفتاب مستقیم بپرهیزید
بطور کلی در هنگام عکاسی در طبیعت وقتی که خورشید در بالای آسمان است و آفتاب شدید است، کنتراست محیط بالاست و ممکن است بعضی از عناصر صحنه عکاسی با جزئیات مناسب ثبت نشود. بطوری که وقتی نورسنجی دوربین را بر اساس مناطق پرنور انجام می دهید، سایر مناطق ممکن است کم نور (Underexposed) شود.
البته در چنین وضعیتی اگر شرایط صحنه عکاسی مناسب باشد، می توانید از تکنیک HDR استفاده کنید و یا اینکه در هنگام ویرایش عکس مقداری اصلاح نور انجام دهید.
برای مطالعه بیشتر در این خصوص می توانید به مقاله "عکاسی با محدوده دینامیکی بالا (HDR)" در همین وب‌سایت مراجعه نمایید.
در اواسط روز که خورشید در بالای آسمان قرار دارد، کنتراست نور محیط زیاد است.
هنگام عکاسی در نور های شدید احتمال ایجاد شراره نوری (Flare) نیز افزایش می یابد که می تواند تصویر پاییزی شما را به شکل نامطلوبی تحت تاثیر قرار دهد.
فراموش نکنید که اصولا نور شدید خورشید باعث می شود که میزان اشباع رنگ ها کمتر شود و تشعشع های ناخواسته نور (Unwanted glare) بر روی برگ ها و سایر عناصر موجود در صحنه افزایش یابد.
در این عکس نور شدید خورشید علاوه بر ایجاد اثر ستاره ای (Starburst Effect)، شراره نوری شبحی (Ghosting Flare) نیز ایجاد کرده است که به صورت لکه های سبز رنگ در گوشه پایین سمت چپ تصویر دیده می شود.
استفاده از آب و هوای ابری و بارانی
پاییز از فصولی است که معمولا شما هر روز آفتاب نخواهید داشت. این موضوع در برخی مناطق جغرافیایی که در ارتفاعات واقع شده اند و یا در مناطق آب و هوایی معتدل و یا سرد قرار دارند بیشتر اتفاق می افتد. در پاییز روزها کوتاه تر می شود و ممکن است شرایط آب و هوایی به ناگهان تغییر کند. هوا بارانی شود و یا مه غلیظ منطقه را بپوشاند و شما در طی یک روز شرایط مختلفی از وضعیت آب و هوایی را تجربه کنید. آسمان ممکن است صاف و آبی باشد و در طی مدت کوتاهی ابری و یا حتی طوفانی گردد. چنین آب و هوایی یک فرصت عالی برای ثبت تصاویر ویژه خواهد بود.
هوای بارانی در محیط رنگارنگ پاییزی یا مناطق مه گرفته و رویایی در میان درختان، یا بر روی دریاچه ها و یا صخره های کوهستانی مثال هایی از چنین صحنه های جذابی می باشند.
منطقه کوهستانی گلاب دره تهران در فصل پاییز که ابر نواحی وسیعی را پوشانده است.
بنابراین هیچوقت در فصل پاییز منتظر صاف شدن هوا نباشید زیرا فرصت های عکاسی را از دست خواهید داد.
گاهی ابری بودن هوا باعث می شود که نور بطور یکنواخت بر روی صحنه بتابد و کنتراست کلی محیط را کاهش دهد و در نتیجه حس سه بعدی فضای عکس تضعیف شده و تصویری کم کنتراست و بی حالت بوجود آورد. در این مواقع به عناصر صحنه خوب توجه کنید و از تضاد رنگ ها برای افزایش کنتراست رنگی در تصویر استفاده نمایید. مثلا در ترکیب بندی قاب تصویر، رنگ های گرم پاییزی را در کنار فضاهای خالی و یا رنگ های متضاد ببینید. مثلا بخش کوچکی از یک تپه را در نظر بگیرید که با درختان و برگ های سرخ پوشیده شده است و در میان آسمان ابر گرفته و خاکستری و سایر بخش های بدون پوشش گیاهی زمین احاطه گردیده است.
البته اگر تصاویر خود را به صورت خام (RAW) ثبت کنید، در شرایطی که رنگ ها در تصویر شما بی حالت و کم کنتراست هستند می توانید در مرحله پردازش تصویر، رنگ ها را اشباع تر کنید و کنتراست تصویر را کمی افزایش دهید.
در هوای ابری اگر رنگ ها کم کنتراست ثبت شده بودند، می توانید در مرحله پردازش تصویر، رنگ ها را کمی اشباع کنید.
باران از جمله مواردی است که می تواند برای انواع عکاسی خلاقانه (Creative) بکار رود. مثلا قطره های باران را در نظر بگیرید که بر روی برگ های رنگی پاییزی نشسته است و می توان از درون آنها عناصر محیطی پشت قطره ها همچون شاخه درختان یا برگ ها را مشاهده کرد، یا چاله های تشکیل شده از آب باران که می توان بازتاب محیط را از درون آن دید.
در شرایط بارانی و هنگامی که رطوبت محیط بالاست، استفاده از دوربین ها و لنزهایی که نسبت به رطوبت مقاوم هستند، مناسب تر است. همچنین استفاده از هود (Lens Hood) می تواند تا حدی از ورود قطرات باران به سطح لنز جلوگیری کند. همچنین در محیط بارانی استفاده از چتر، کلاه و یا بالاپوش مناسب می تواند به شما کمک کند.
برای مطالعه بیشتر در خصوص هود لنز می توانید به مقاله " کاربرد هود در لنزها" در همین وب‌سایت مراجعه نمایید.
قطره های باران بر روی شاخه ها و برگ های پاییزی جلوه های تصویری زیبایی ایجاد می کنند.
آب و هوای مه آلود در محیط پاییزی
در اوایل پاییز که شب ها سرد می شوند، معمولا با روزهای گرم تر همراهند و این تغییرات آب و هوایی شرایط مناسبی را برای ایجاد مه فراهم می سازند. برای همین هم معمولا در حوالی طلوع خورشید، میزان مه صبحگاهی در بیشترین اندازه خود می باشد و با گذشت زمان به تدریج از بین خواهد رفت. بنابراین برای عکاسی از چنین فضای مه آلودی شما فرصت محدودی خواهید داشت.
همچنین در مناطقی مثل حاشیه دریاچه ها یا تالاب ها ، مه بر روی سطوح بزرگی از آب تشکیل می شود که می توانند صحنه های رویایی ویژه ای ایجاد کنند.
هوای مه آلود یکی از شرایطی است که در آن می توانید احساس عمق را در تصویر خود دوچندان سازید، خصوصا اینکه در فضای پاییزی عموما رنگ های مختلف و جذاب نیز در صحنه شما وجود دارند. در شرایط مه، ممکن است برخی عناصر صحنه در میان مه پنهان بمانند و صحنه های سحرانگیز و جذابی برای شما ایجاد کنند.
در این تصویر، ابر و نواحی مه گرفته، درختان پاییزی را در میان گرفته است.
توجه داشته باشید وقتی که هوا مه آلود است برای اینکه بتوانید سوژه را بطور واضح ثبت کنید لازم است فاصله شما تا سوژه اصلی کم باشد. این کار باعث می شود که سوژه شما با وضوح بیشتری نسبت به سایر عناصر صحنه که در فاصله دورتر و در میان مه قرار دارند دیده شود.
هنگامی که می خواهید حس سحرانگیز تصویر خود را بیافزایید، می توانید فاصله دوربین تا سوژه را افزایش دهید تا سوژه در میان مه با وضوح کمتر و کمی محو در تصویر دیده شود. مثلا یک درخت بی برگ را در میان یک دشت در نظر بگیرید که در میان مه غرق شده است. مناظر ثبت شده در شرایط محیطی مه آلود از جمله تصاویری هستند که برای ایجاد تصاویر سیاه و سفید از جذابیت های خاص خود برخوردارند.
فضای مه آلود می تواند به ایجاد حس عمق در تصویر کمک کند.
هنگام عکاسی در نور کم سحرگاهی که از سرعت های پایین شاتر استفاده می نمایید، لازم است برای جلوگیری از لرزش دوربین از سه پایه استفاده کنید. همچنین مواظب باشید در مواقعی ممکن است سپیدی تند صبحگاهی پس از طلوع خورشید، سیستم نورسنجی دوربین را فریب دهد و باعث شود نوردهی تصویر کم شود. در این موارد ممکن است لازم باشد برای جبران نوردهی به میزان 1+ تا 1.5+ استاپ (Stop) نوردهی را افزایش دهید.
عکاسی از محیط مه آلود از میان یک پنجره، یا استفاده از چتر در تصاویر پرتره در محیط بارانی یا عکاسی خیابانی از فضای پاییزی شهرها و محله ها نمونه هایی از جذابیت های هوای بارانی در فصل پاییز است. فقط کافی است کمی به دقت، اطراف هر صحنه را خوب ببینید و عناصر دراماتیک آن را در کادر مورد نظرتان قرار دهید.
برای مطالعه بیشتر در خصوص مفهوم گام یا توقف (Stop) در نوردهی می توانید به مقاله " اصول پایه نوردهی در عکاسی: بخش 1- مثلث نوردهی" در همین وب‌سایت مراجعه نمایید.
نور شدید خورشید در هنگام طلوع ممکن است نورسنج دوربین را فریب دهد. در این عکس دوربین بر روی سه پایه قرار داشته و به میزان 1.5+ استاپ جبران نوردهی انجام شده است. – کمپینگ در منطقه دشت لار و در دامنه کوه دماوند
شبنم و سرماریزه در پاییز
در روزهای پاییزی که هوا سرد می شود، در صبح زود ممکن است بتوانید شبنم و رطوبت را بر روی درختان، برگها، گل ها یا سایر سوژه های موجود در طبیعت مثل تار عنکبوت مشاهده کنید و از این صحنه ها عکس های ناب ثبت کنید.
وجود قطرات آب بر روی تار عنکبوت و برگ ها جلوه تصویری زیبایی ایجاد کرده است.
همچنین در انتهای پاییز که هوا خصوصا در شب ها سرد می شود، صبح زود با افزایش رطوبت و برخورد قطرات بسیار ریز آب با سطح سرد اجسام همچون برگ ها یا سطح زمین همراه است و این موضوع باعث ایجاد شبنم بر سطح آنها خواهد شد. این قطرات ریز آب در اثر برودت هوا یخ می زند ودر سطح اشیا سرماریزه یا شبنم یخ زده (Frost) بوجود می آید.
وجود سرماریزه در سطح برگ های رنگارنگ یا دشت های پاییزی جلوه های ویژه ای از نمای یخ زده زمستانی در محیط پاییزی ایجاد می کند که می توان تصاویر زیبایی از آنها خلق نمود.
سرماریزه یا شبنم یخ زده را می توان در صبح زود خصوصا در اواخر پاییز که هوا سردتر است، مشاهده نمود.
در هنگام عکاسی از سطوح یخ زده به دلیل وجود بلورهای ریز یخ و بازتاب نور از روی آنها ممکن است میزان نور دریافت شده از نورسنج دوربین بیش از حد تخمین زده شود و در نتیجه تصاویر ثبت شده تاریک شوند. برای همین خصوصا وقتی سطح بخش های یخ زده در صحنه گسترده است، ممکن است لازم باشد برای جبران نوردهی به میزان +1 تا +1.5 استاپ نوردهی را افزایش دهید. عکاسی ماکرو و کلوزآپ از جزئیات سرماریزه بر سطح برگ های رنگی یا شاخه درختان و یا سایر اشیاء از جمله سوژه های جالبی است که فصل پاییز موقعیت آن را فراهم می آورد.
در این تصویر برای عکاسی از سرماریزه در سطح برگ های رنگارنگ از نمای کلوزآپ استفاده شده است.
از بازی با نور بهره ببرید
پاییز فصل خوبی برای ثبت خطوط پرتوهای نور است. وجود رطوبت بالا و تابش نور خورشید برای ایجاد این پرتوها در تصویر بسیار کمک کننده هستند. خصوصا در صبح زود که خورشید در زاویه پایینی نسبت به افق قرار دارد و رطوبت هوا هم نسبتا زیاد است بهتر می توان به چنین تصاویری از شعاع های نورانی دست یافت.
در مناطق پر درخت، دستیابی به چنین پرتوهای خورشیدی که مسیر تابش آنها از لابلای برگ ها و شاخه ها دیده می شود، تصاویر جذاب و رویایی خلق می نماید.
در صبح و قبل از غروب آفتاب که خورشید در پایین آسمان است، برای عکاسی از پرتوهای خورشید و سایه های بلند بهترین زمان است.
وقتی که خورشید نسبت به افق در سطح پایینی قرار دارد و زاویه تابش پرتوهای نورانی آن به سطح زمین نزدیک است در واقع شما در صحنه عکاسی به نوعی نورپردازی از کنار (Side Lighting) خواهید داشت که می تواند سایه های بلند و افزایش حس سه بعدی را در تصویر ایجاد کند. حتی اگر در شرایطی مثل جنگل های پر درخت این نور کناری را به صورت محدود در بخشی از صحنه داشته باشید، پرتوهای نور می توانند از میان عناصر موجود در صحنه عبور کنند و صحنه های دراماتیک و خلاقانه ای بوجود آورند.
یکی از کاربردهای اصلی هود لنز برای جلوگیری از پرتوهای اضافی و ممانعت از ایجاد شراره نوری (Flare) و شبحواره (Ghosting) است. با این وجود گاهی ممکن است در صحنه ویژه ای بخواهید با برداشتن هود لنز، امکان ایجاد شراره نوری (Flare) را در تصویر افزایش دهید تا جلوه های بصری بیشتری به تصویر و پرتوهای کشیده شده در سطح تصویر بیافزایید.
برای مطالعه بیشتر در این خصوص می توانید به مقاله " شراره نوری در عکاسی (Lens Flare)" در همین وب‌سایت مراجعه نمایید.
وجود نور کناری خصوصا در مناطق پر درخت، سایه روشن های بسیار زیبایی در صحنه عکاسی ایجاد می کند.
می توان با استفاده از تکنیک ایجاد اثر ستاره ای یا شراره های خورشیدی (Starburst Effect) با قرار دادن خورشید در میان قاب تصویر جلوه های جالبی ایجاد نمود.
وقتی که نور خورشید در مقابل دوربین است، نور از ناحیه پشت به سوژه و سایر عناصری که در فاصله بین دوربین و خورشید قرار گرفته اند می تابد و آنها به صورت تاریک یا اصطلاحا ضد نور (Silhouette) در تصویر ثبت می شوند.
ایجاد اثر ستاره ای (Starburst Effect) از پشت تنه و شاخه های درختانی که به صورت ضد نور در مقابل دوربین قرار گرفته اند.
بازتاب نور از رنگهای پاییزی درختان بر روی آب رودخانه یا آبگیر و انتقال رنگ آنها بر سطح این آبها جلوه بسیار زیبایی ایجاد می کند. برای مطالعه بیشتر در خصوص انواع نورهای مورد استفاده در عکاسی می توانید به مقاله " انواع مختلف نور در عکاسی" در همین وب‌سایت مراجعه نمایید.
ادامه مطلب را می توانید در بخش بعدی این مقاله تحت عنوان"عکاسی در فصل پاییز: بخش 2 " در همین وب‌سایت ملاحظه نمایید.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
گردآوری و تألیف: امیر دولتیاری
تاریخ نگارش/آخرین ویرایش: 1402/9/10
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
مراجع:
1_ Cindy Baker (2019). 14 Fall Photography Tips for Awesome Autumn Images, Retrieve from www.travelblissnow.com on Sep 4.
2_ Peter Baumgarten (2023). 8 Tips for Better Autumn Photography, Retrieve from https://learnandsupport.getolympus.com on Nov 3.
3_ Ephotozine Editors (2023). 16 Awesome Autumn Photography Projects You Must Try, Retrieve from www.ephotozine.com on Oct 3.
4_ Michael Frye (2009). Digital Landscape Photography, 1th ed. ILEX, UK.
5_ Chris Gatcum (2014). Landscape Photography: The Four Seasons, 1th ed. ILEX Press, UK.
6_ John and Barbara Gerlach (2015). Digital Nature Photography: The Art and the Science, 2th ed. Taylor & Francis, USA.
7_ Phil Hall (2018). 10 tips for capturing colorful autumn photos, Retrieve from www.techradar.com on Oct 9.
8_ Mark Hamblin (2023). How to Take Creative Photos of Autumn Trees, Retrieve from www.naturettl.com on Nov 9.
9_ Marcus Hawkins (2023). Autumn photography tips, Retrieve from www.canon-europe.com on Oct 15.
10_ Christian Hoiberg (2023). Autumn Photography: Tips for Photographing the Colors of Autumn, Retrieve from www.capturelandscapes.com on Oct 13.
11_ Taya Ivanova, Lili Jakobovits (2023). 15 Autumn Photography Tips for Beautiful Photos, Retrieve from https://expertphotography.com on Sep 21.
12_ Darren Rowse (2023). 9 Tips for Gorgeous Fall Photography, Retrieve from https://digital-photography-school.com on Nov 9.
مقالات مرتبط:
- عکاسی در فصل پاییز: بخش 2
- عکاسی با محدوده دینامیکی بالا (HDR)
- کاربرد هود در لنزها
- انواع لنزها و طبقه بندی آنها
- شراره نوری در عکاسی (Lens Flare)
- انواع مختلف نور در عکاسی
- عکاسی از گل ها
- استفاده از رنگ در عکاسی
- ژرفانمایی یا پرسپکتیو در عکاسی
- اصول پایه نوردهی در عکاسی: بخش 1- مثلث نوردهی