تک پایه یا مونوپاد (Monopod) می تواند در موارد زیادی به جای سه پایه بکار رود. اگر چه با تک پایه، همه کارایی های سه پایه قابل دستیابی نیست، ولی برخی از مزایای سه پایه همچون تثبیت و تحمل وزن دوربین را دارا می باشد. تک پایه در مواردی نیز آزادی عمل بیشتری به عکاس می دهد. حمل و نقل آن آسان تر است و برای عکاسی های فعالانه (On-the-go) و پر تحرک به سه پایه ترجیح داده می شود.
برای استفاده از تک پایه (مونوپاد) لازم است که حتما عکاس، دوربین را همراه با آن نگه دارد و یا در شرایط خاص آن را در جایی ثابت نماید. تک پایه وقتی به تنهایی استفاده می شود، از لرزش دوربین در محور عمودی جلوگیری می کند و وقتی به چیزی تکیه داده شود، مثل پای عکاس یا یک سنگ بزرگ یا امثالهم، حالتی دوپایه (Bipod) پیدا می کند و در این حالت، حرکت در محور افقی نیز تثبیت شده و ایستایی بیشتری پیدا می کند.
ساختار تک پایه
مونوپاد از یک پایه تلسکوپی تشکیل شده است که می توان به سرعت و به سادگی ارتفاع آن را تنظیم نمود. مونوپاد دارای انواع و اندازه های مختلف است و هر کدام می توانند وزن خاصی را پشتیبانی کنند. بر روی بعضی از آنها سر (Head) سه پایه متصل می باشد و اصولا قابلیت اتصال سر، بر روی همه انواع آن وجود دارد. علاوه بر آن بر روی مونوپادها معمولا یک بند مچی(Wrist strap) نیز تعبیه شده است. انواعی از مونوپادها دارای پایک های انتهایی هستند. در ادامه جزئیات بیشتری در خصوص اجزای اصلی مونوپاد شرح داده خواهد شد.
پایه مونوپاد
اصلی ترین قسمت هر مونوپاد، پایه های آن می باشد که از چند بخش تشکیل شده است. پایه ها به شکل تلسکوپی باز و بسته می شوند و به این طریق می توان طول مونوپاد را کوتاه و بلند کرد.
برای راحتی باز و بسته شدن پایه مونوپاد، هر چه تعداد بخش های آن کمتر باشد بهتر است. ولی از طرفی تعداد بخش کمتر به معنی طول بیشتر مونوپاد در حالت بسته است که این موضوع حمل و نقل آن را مشکل تر می کند. مونوپادهای مختلفی ساخته شده است که معمولا از سه بخش یا بیشتر تشکیل شده اند.
جابجایی بخش های مختلف پایه توسط قفل ویژه ای که در بین بخش ها قرار گرفته است کنترل می شود. همانند سه پایه، قفل های مختلفی برای بی حرکت کردن بخش های مونوپاد بکار می رود. این قفل ها معمولا از نوع برگردان (Flip-lock system) یا از نوع پیچشی ( Twist-lock system)هستند.
چند مدل تک پایه با تعداد بخش ها و قفل های مختلف
اصولا ساختار پایه در مونوپاد کاملا شبیه به پایه های سه پایه (Tripod) است و جنس و مواد بکار رفته در آن نیز همانند آن می باشد. پایه ها از مواد مختلفی ساخته می شوند. اکثر آنها از جنس آلومینیوم (Aluminum) ساخته شده اند. اما برخی دیگر از جنس فیبر کربن (Carbon-fiber)می باشند. البته از مواد دیگری نیز همچون چوب یا تیتانیوم (Titanium) نیز برای ساخت مونوپاد استفاده می شود.
فیبر کربن نسبت به سایر انواع دیگر، محکم تر، سبک تر و در شرایط آب و هوایی مختلف (مثل سرمای شدید) راحت تر حمل می گردد، ولی قیمت آن نسبت به آلومینیوم بسیار گران تر است. جنس چوب نیز به دلیل وجود ساختار سلولوزی می تواند موجب کاهش لرزش و ارتعاش در پایه شود و همچنین در سرما راحت تر حمل شود.
برای اطلاعات بیشتر در خصوص جنس و مواد مورد استفاده در پایه ها، می توانید به مقاله " نکات مهم در انتخاب و خرید سه پایه" در همین وب سایت مراجعه نمایید.
پایک های انتهایی
در انتهای بعضی مونوپادها چند پایک کوچک (Add-on legs) معمولا سه عدد تعبیه شده است که می توان آنها را شبیه به سه پایه باز کرد و ثبات و تطبیق پذیری مونوپاد را افزایش داد. در اکثر آنها می توان این پایک ها را از مونوپاد جدا نمود.
سر (Head) تک پایه
مونوپاد را می توان بدون سر (هد) نیز استفاده کرد. بعضی از آنها مشابه با سه پایه ها دارای سر هستند و بعضی دیگر بدون سر ارائه می شوند و در صورت نیاز باید برای آنها بطور جداگانه، سر تهیه نمود.
می توان از سر های مختلفی همچون سر پن- تیلت (Pan-Tilt Head)، توپی (Ball Head)، گیمبال (Gimbal Head)، سر مایع دار (Fluid Head) و یا انواع دیگر بر روی مونوپاد استفاده کرد.
عموما بر روی مونوپادها، سر توپی (Ball) متصل می شود زیرا به افزایش کارایی آن کمک می کند. با این وجود استفاده از سر های مختلف در انواع عکاسی بکار می رود.
نمونه چند نوع سر (Head) که بر روی تک پایه ها استفاده می شود.
بند مچی(Wrist strap)
در اکثر مونوپادها بند مچی به شکل حلقه ای نواری در روی دسته آن قرار گرفته است که به نگهداری آن توسط دست کمک می کند. در هنگام استفاده از مونوپاد، یک دست (معمولا دست چپ) از داخل بند مچی عبور می کند و سپس دسته مونوپاد طوری گرفته می شود که توسط مچ دست، مقداری به سمت پایین فشار داده شود. این کار به تثبیت مونوپاد بر روی زمین کمک می کند. استفاده از بند مچی موجب می شود که هنگام گرفتن دسته مونوپاد در استفاده طولانی مدت ، پنجه دست کمتر خسته شود و کنترل حرکت مونوپاد در هنگام عکاسی افزایش یابد.
نمونه بند مچی در مونوپاد
امکانات خاص
در بعضی مونوپادها امکانات اضافی دیگری نیز قرار می دهند. مثلا بعضی از آنها قابلیت قرارگیری بر روی کمربند یا ناحیه کمر (Hip) را دارند. به عبارتی به عنوان یک پایه کمری (Beltpod) مورد استفاده قرار می گیرند. در بعضی نمونه ها کیف مخصوصی وجود دارد که می توان آن را به کمر یا کمربند بست و پایه مونوپاد در آن قرار داد. این حالت بیشتر در گرفتن عکس های خویش انداز یا سلفی (Selfie) بکار می رود.
همچنین می توان آنها را با کمک یک وسیله ارتباطی ویژه (Chest Adapter) به عنوان یک پایه سینه ای (Chestpod) استفاده کرد. این حالت نسبت به وضعیتی که دوربین به تنهایی در دست قرار دارد، حالت پایدارتری می گیرد و در شرایطی که فرد در حال حرکت است، کنترل بیشتری برای وی مهیا می سازد. در این وضعیت نسبت به حالتی که آن را بر روی زمین قرار داده اید، مقداری از ثبات مونوپاد کاهش می یابد ولی در عوض امکان تحرک بیشتری را برای شما فراهم می نماید. این روش خصوصا در فیلمبرداری بیشتر استفاده می شود.
بعضی از مدل های مونوپاد، قابلیت تبدیل به باتوم پیاده روی (Trekking poles) را دارند!
یک نمونه مونوپاد با قابلیت تبدیل به باتوم کوهنوردی و نمونه پایه سینه ای و کیف کمری برای مونوپاد
چگونگی کار با تک پایه یا مونوپاد (Monopod)
ثبات (Stability) دوربین در عکاسی بسیار مهم است، خصوصا هنگامی که از سرعت های پایین شاتر و یا لنزهای با فاصله کانونی بلند استفاده می شود. عموما عکاسان برای این کار از سه پایه استفاده می کنند و اصولا سه پایه وسیله ای بسیار کارآمد است.
ولی سه پایه در هر شرایطی مناسب نیست. مثلا در عکاسی ورزشی که عکاس نیاز به تحرک زیادی دارد و یا در منطقه شلوغی در حال عکاسی است، سه پایه می تواند دست و پا گیر باشد و مشکلات زیادی ایجاد کند. در این موارد تک پایه (مونوپاد) جایگزین مناسب تری است و ثباتی شبیه به سه پایه ، منتهی با قابلیت تحرک و سرعت بیشتری برای عکاس فراهم می نماید.
حمل و نقل تک پایه (مونوپاد) آسان تر از سه پایه است و برای عکاسی های فعالانه (On-the-go) و پر تحرک به سه پایه ترجیح داده می شود. تک پایه یک وسیله عالی به عنوان جایگزین سه پایه در عکاسی ورزشی، حیات وحش، خیابانی و غیره است. مثلا در عکاسی ماکرو در فضای باز، به ویژه هنگام عکاسی از حشرات این وسیله می تواند بسیار مفید باشد.
برای اینکه بتوان تک پایه را بهتر بکار برد، لازم است روش های استفاده از آن فرا گرفته شود. تک پایه ها بسیار متنوع هستند با این وجود این وسیله برای تمام انواع شاخه های عکاسی مناسب نمی باشد. تک پایه در موقعیت هایی که نیاز به انعطاف و قابلیت مانوور بیشتر دارند، جایگزین مناسبی برای سه پایه است.
تک پایه در عکاسی ورزشی بطور شایع بکار می رود.
نحوه اتصال دوربین عکاسی به تک پایه
به دو طریق می توان دوربین عکاسی یا لنز دوربین را بر روی مونوپاد وصل کرد. در یک روش می توان پیچ انتهای مونوپاد را مستقیما به تنه دوربین متصل نمود. این روش هنگامی که از لنزهای کوچکتر استفاده می شود مناسب است.
وقتی از لنزهای بلند و سنگین استفاده می شود، انتهای مونوپاد بایستی به پایه لنز و یا رینگ اتصال لنز (Tripod mount ring) یا (Tripod Collar) که به دور لنز بسته شده است وصل گردد. با این کار ، تعادل وزن دوربین بر روی مونوپاد بهتر حفظ می گردد و همین طور باعث می شود که در هنگام تغییر وضعیت دوربین ، از چرخش آن جلوگیری کند.
برای اتصال دوربین به مونوپاد، می توان از یک سر (Head) سه پایه بر روی آن استفاده کرد. اگر چه بسیاری از عکاسان ورزشی (Sports) و حیات وحش (Wildlife) ترجیح می دهند که مونوپاد را بدون سر استفاده کنند، با این وجود استفاده از یک سر مناسب می تواند کارآمد باشد.
وجود سر اجازه می دهد که عکاس بتواند کادر تصویر را در دوربین به صورت افقی یا عمودی تنظیم کند و همچنین قادر باشد زاویه دوربین را به شکل مناسبی تنظیم نماید. مثلا در یک سطح شیب دار، با قرار دادن مونوپاد در محل مناسب، وجود سر (Head) اجازه می دهد که بتوان راستای دوربین را در سطح افق تنظیم نمود.
اگر قصد داشتید از یک سر سه پایه بر روی مونوپاد خود استفاده کنید، مطمئن شوید که سر و پیچ های تنظیم آن قابلیت پشتیبانی از وزن دوربین و لنز شما را داشته باشند. می توان از سر های مختلفی همچون سر پن- تیلت (Pan-Tilt Head)، توپی (Ball Head)، گیمبال (Gimbal Head) و یا انواع دیگر بر روی مونوپاد استفاده کرد.
با توجه به انعطاف پذیری مونوپاد و امکان چرخش و خم کردن آن، یک سر پن – تیلت ساده در اکثر مواقع مناسب خواهد بود. با این وجود برای عکاسی منظره (Landscape) عموما استفاده از یک سر توپی (Ball) پیشنهاد می گردد. در مورد لنزهای بلند و سنگین، یک سر گیمبال خیلی بهتر عمل خواهد کرد.
اتصال پایه لنز بر روی مونوپاد در دو وضعیت با سر و بدون سر
نحوه در دست گرفتن تک پایه
ناحیه بالای میله مونوپاد، درست در زیر محلی که به دوربین متصل می شود را با دست چپ خود نگه دارید. با دست راست، دوربین را به روش معمول بگیرید تا بتوانید بر روی دکمه شاتر و سایر دکمه های تنظیم دوربین کنترل کافی داشته باشید.
در این حالت با دست چپ به نرمی مونوپاد را در امتداد میله اش کمی به سمت پایین فشار دهید تا مونوپاد بر روی زمین محکم شود و ثبات آن افزایش یابد. با این کار احتمال لرزش دوربین کاهش می یابد.
اگر مونوپاد دارای بند مچی (Wrist strap) است، قبل از گرفتن میله مونوپاد، دست چپ را ابتدا از داخل بند مچی رد کنید و سپس تنه مونوپاد را بگیرید. بند مچی برای نگهداری مونوپاد و فشار مختصر آن به سمت پایین کمک کننده است.
بهتر است آرنج ها را با بدنتان بچسبانید تا به کاهش حرکت مونوپاد در سطح افقی و بی حرکت شدن آن کمک کند.
با توجه به اینکه طول بند مچی در مونوپادها قابل تنظیم است، بهتر است قبل از استفاده از آنها به طول مناسب بند مچی و محل قرارگیری مناسب دست بر روی پایه مونوپاد دقت کنید و اگر لازم بود طول بند مچی را تنظیم نمایید.
در دست گرفتن مونوپاد با استفاده از بند مچی
نحوه قرار گیری تک پایه بر روی زمین
هنگام استفاده از مونوپاد توجه داشته باشید که طول آن را به اندازه کافی بلند کنید تا هنگام استفاده مجبور نشوید کمر خود را خم نمایید. هنگام استفاده از مونوپاد مهم نیست که در حالت نشسته از آن استفاده می کنید و یا در حالت ایستاده، ولی همیشه طول مونوپاد را طوری تنظیم کنید که منظره یاب دوربین در مقابل چشم شما قرار گیرد.
ابتدا پاهای خود را در جای مناسب گذاشته و مطمئن شوید که در آنجا نخواهند لغزید. سپس پایه مونوپاد را بر اساس روش مورد استفاده در محل مورد نظرتان بر روی زمین قرار دهید. همچنین فراموش نکنید که همیشه آرنج دستان شما به سمت داخل و نزدیک بدن قرار بگیرد تا بتوانید بیشترین ثبات را برای دوربین فراهم نمایید.
به چند روش می توان تک پایه (مونوپاد) را بر روی زمین قرار داد. بهتر است هر فردی که کار با تک پایه را تازه آغاز کرده است، روش های مختلف را بیآزماید و بر اساس نیاز و روش عکاسی خود، حالت مناسب را انتخاب کند. در اینجا به چند روش برای قرارگیری صحیح تک پایه بر روی زمین اشاره می گردد.
1) قرار دادن تک پایه در مقابل خود
این روش شایع ترین حالتی است که اکثر عکاسان نیز بطور منطقی از آن استفاده می کنند. در مقابل سوژه قرار گرفته و پاهای خود را به اندازه عرض شانه باز کنید. پایه مونوپاد را در ناحیه وسط بین دو پا و کمی جلوتر از پاها قرار دهید بطوریکه با مونوپاد و دو پای شما، یک مثلث بر روی زمین ایجاد شود.
این حالت تقریبا وضعیت سه پایه را شبیه سازی می کند بطوریکه یک پایه مونوپاد و دو پای عکاس با هم، تقریبا کار سه پایه را انجام می دهند و این برای ممانعت از حرکت دوربین در جهات مختلف بسیار موثر می باشد. به همین دلیل به آن روش سه پایه انسانی (Human Tripod) هم می گویند.
بطور مستقیم در مقابل مونوپاد قرار گیرید و دوربین را دست خود طوری نگه دارید که وزن آن بر روی مونوپاد باشد و دوربین مقداری به سمت شما متمایل گردد. با این کار حرکت جانبی مونوپاد به حداقل می رسد و شما به یک ثبات (Stability) شبیه سه پایه نزدیک می شوید.
همچنین برای افزایش ثبات مونوپاد ، بهتر است با استفاده از بند مچی آن، بطور ملایم کمی به سمت زمین فشار داده شود. این کار علاوه بر تثبیت بهتر مونوپاد بر روی زمین، باعث می شود حرکت چرخشی سر مونوپاد نسبت به پایه آن (که می تواند مثل لولا عمل کند) به حداقل برسد.
این روش در زمین های چمن و سایر سطوح نرم و مسطح بسیار خوب جواب می دهد. ولی در زمین های سخت و همچنین مناطق شیب دار روش خیلی مناسبی نیست و روش هایی که در قسمت بعدی توضیح داده شده اند در این موارد کارآمد تر می باشند. مونوپاد در این روش ممکن است در روی سطوح صاف، بلغزد.
هنگام استفاده از لنزهای بزرگ همچون لنزهای تله فوتو، این روش استفاده از مونوپاد شاید بهترین روش باشد زیرا در روش های دیگر که در قسمت بعدی توضیح داده می شوند، مونوپاد از حالت عمودی خارج شده و لازم است برای هم سطح کردن دوربین با سطح افق، از ناحیه سر، مونوپاد را تنظیم کنید و این کار با لنزهای بزرگ ممکن است موجب محدودیت حرکتی عکاس گردد.
نمایش نحوه قرار گیری پایه مونوپاد در روش اول
2) قراردادن تک پایه در داخل پای عقبی
در این روش بایستی نحوه ایستادن شما در مقابل سوژه به گونه ای باشد که محور قرارگیری پاها کمی با محور شانه زاویه داشته باشد بطوریکه یکی از پاها (معمولا پای چپ) کمی جلوتر از پای دیگر بر روی زمین قرار گیرد.
پای عقب تر (پای راست) را نسبت به محور بدن کمی به سمت خارج بچرخانید و سپس انتهای پایه مونوپاد را در ناحیه قوس داخلی کفش و چسبیده به آن بر روی زمین قرار دهید تا در آن محل ثابت گردد و امکان حرکت یا چرخش نداشته باشد.
سپس دوربین را به آرامی به سمت جلو کمی کج کنید تا میله مونوپاد در مقابل ران پای جلویی (ران چپ) قرار گیرد و با محور آن زاویه ای بسازد. برای اینکه پایه مونوپاد حالت عمودی بگیرد، ممکن است لازم باشد کمی بدن خود را به سمت عقب مایل کنید تا محور مونوپاد تقریبا عمود گردد. این کار به استحکام پایه بر روی زمین کمک می کند.
به علت شباهت این روش با موقعیت ورزشکاران در ورزش تیراندازی با کمان، به آن روش تیراندازان (Archer) نیز گفته می شود.
این روش خصوصا در زمین های سخت، یا لغزنده و شیب دار که محل قرارگیری انتهای مونوپاد مناسب نیست و از ثبات کافی برخوردار نمی باشد، بسیار کاربردی است.
نمایش نحوه قرار گیری پایه مونوپاد در روش دوم
3) قراردادن تک پایه در بین پاها
در این روش نیز نحوه ایستادن عکاس به صورتی است که محور شانه ها با محور قرارگیری پاها، زاویه ای می سازند، منتهی با این تفاوت که انتهای پایه مونوپاد از ناحیه مابین دو پای عکاس گذشته و در محلی نزدیک به پشت پاشنه پای جلویی (پای چپ) بر روی زمین قرار می گیرد. البته حالت دیگری از این روش نیز استفاده می شود که پاها جلو و عقب نباشند و محور آنها با محور شانه موازی باشد.
در اینجا نیز همچون روش های قبلی، پایه مونوپاد با کمک بند مچی کمی به سمت پایین و رو به زمین فشار داده می شود. در این روش نیروی وارد شده بر پایه مونوپاد در تقابل با پای جلویی خواهد بود و به این طریق ثبات آن بیشتر می گردد. با تمایل مختصر مونوپاد به سمت پای جلویی (چپ) و تکیه دادن آن به ران همان پا باعث می شود که مونوپاد در وضعیت مستحکم تری بر روی زمین قرار گیرد. این وضعیت شبیه به حالتی است که جادوگران قصه ها برای پرواز، از یک جارو استفاده می کنند!
این روش در زمین های سخت و نرم به خوبی قابل استفاده است. اگر چه تنظیم تعادل بدن در هنگام کار با این روش کمی سخت تر از دو روش قبلی می باشد.
نمایش نحوه قرار گیری پایه مونوپاد در روش سوم
4) قراردادن تک پایه در جلوی پای جلویی
در این حالت یکی از پاها ( پای چپ ) را کمی جلوتر از دیگری قرار می دهید. پایه مونوپاد را در ناحیه ای تقریبا جلوتر از پای جلویی بر روی زمین قرار می دهید. در این حالت پایه مونوپاد با کمی زاویه به سمت شما متمایل می شود. بقیه کار شبیه به روش های قبلی است.
معمولا این روش بیشتر در مواردی بکار می رود که قصد دارید برای عکاسی، دوربین را به سمت پایین خم کنید. با این روش می توان ثبات خوبی برای دوربین ایجاد نمود خصوصا در مواقعی که از لنزهای بلند و سنگین استفاده می شود.
در این روش می توانید به جای اینکه با یک دست مونوپاد را نگه دارید و با دست دیگر دوربین را، با هر دو دست در حالیکه وزن دوربین بر روی مونوپاد قرار دارد، دوربین را نگه دارید. بهتر است آرنج ها به بدن تکیه داده شوند تا از حرکت دوربین در سطح افقی جلوگیری گردد. البته انجام صحیح این کار به تمرین نیاز دارد.
5) قراردادن تک پایه در جلوی پا با متمایل شدن بدن رو به جلو
در این روش نیز مثل روش قبل، یک پا (پای چپ) جلوتر از پای دیگر و با زاویه ای نسبت به آن قرار می گیرد. پایه مونوپاد تقریبا در نزدیک پای جلویی و در مقابل آن بر روی زمین قرار داده می شود. معمولا فاصله پاها در این حالت کمی بیشتر از عرض شانه است و پای جلویی کمی خم می شود تا تعادل برقرار گردد. در اینجا نیز مثل روش قبل، معمولا دوربین با دو دست گرفته شده و وزن دوربین بر روی مونوپاد قرار می گیرد.
این روش برای موقعی مناسب است که عکاس قصد دارد سر دوربین را به سمت بالا برده و از یک سوژه در ارتفاع بالا عکاسی نماید.
نمایش نحوه قرار گیری مونوپاد در روش چهارم (سمت چپ) و روش پنجم (سمت راست)
استفاده از تک پایه در وضعیت نشسته
می توان از تک پایه در هنگامی که بر روی یک نیمکت یا صندلی نشسته اید نیز استفاده کنید. در این حالت باید ارتفاع آن را به اندازه مناسب تنظیم نمایید بطوریکه منظره یاب دوربین در مقابل چشم شما و پایه مونوپاد در مابین دو پای شما بر روی زمین قرار داده شود. در این روش می توانید پایه مونوپاد را کمی جلوتر از محل قرارگیری پای خود بگذارید بطوریکه مختصری به سمت عقب متمایل باشد. همچنین برای افزایش ثبات دوربین، در حالیکه نشسته اید آرنج ها را بر روی ران خود تکیه دهید تا حرکت دوربین به حداقل برسد.
در وضعیت های نشسته بدون استفاده از صندلی نیز از مونوپاد استفاده می شود. مثلا هنگامیکه بر روی پاهای خود طوری نشسته اید که زانوی پای راست بر روی زمین (یا نزدیک به سطح زمین) قرار گرفته است و در حالیکه دوربین را در دست نگه داشته اید، آرنج دست چپ را بر روی زانوی چپ تکیه داده و پایه مونوپاد را در مقابل خود بر روی زمین قرار دهید. در این وضعیت، با قرارگرفتن دوربین بر روی یک مونوپاد، وزن دوربین بر روی مونوپاد می افتد و کنترل دوربین و همچنین ثبات آن بیشتر می شود.
در هنگامی که در یک محل مثل استادیوم یا سالن تئاتر به مدت زیادی حضور دارید، اگر امکان آن وجود داشت که در جایی مثل یک نیمکت یا صندلی بنشینید، می توانید با خستگی کمتر به عکاسی با کمک مونوپاد ادامه دهید.
نمایش نحوه قرار گیری مونوپاد در چند وضعیت در حالت نشسته
نکات عملی در عکاسی با تک پایه
تک پایه (مونوپاد) وسیله ای است که کوچکتر و سبک تر از سه پایه است و باز و بسته کردن آن سریع تر از سه پایه انجام می پذیرد. با این وجود مونوپاد برخلاف سه پایه نمی تواند بطور مستقل و به تنهایی دوربین عکاسی را نگه دارد.
دو عامل مهم در انجام یک عکاسی دقیق و با کیفیت، عبارت است از تحرک (Mobility) و ثبات (Stability). اصولا نسبت بین تحرک و ثبات معکوس است، بطوریکه با افزایش ثبات، قابلیت تحرک کاهش می یابد و برعکس. به همین علت با استفاده از مونوپاد، قابلیت ثبات دوربین نسبت به زمانی که از سه پایه استفاده می شود، کاهش می یابد ولی در عوض امکان تحرک و انعطاف پذیری بیشتری برای عکاس فراهم می شود.
مثلا هنگامی که عکاس لازم است مرتب حرکت کند تا بتواند زاویه خوبی از سوژه را بدست آورد و به سرعت یک عکس واضح و شارپ بگیرد یا اینکه از سوژه مورد نظر در چندین زاویه مختلف عکاسی کند. همچنین در مواردی مثل عکاسی طبیعت یا عکاسی پرندگان و حیات وحش که کنترل کمی بر روی چیدمان صحنه و وضعیت سوژه وجود دارد، انعطاف پذیری مونوپاد می تواند بسیار مفید باشد. بر عکس، در شرایطی که کنترل عکاس بر روی صحنه و موقعیت سوژه بالاست و قابلیت تنظیم متغیرهای زیادی وجود دارد (مثل عکاسی پرتره)، سه پایه با ثبات بهتری که ایجاد می کند وسیله مناسب تری خواهد بود.
تک پایه در عکاسی طبیعت و حیات وحش از انعطاف پذیری بالایی برخوردار است.
مونوپاد برای نوردهی های خیلی طولانی و سرعت های بسیار پایین شاتر مناسب نمی باشد و می توان آن را برای سرعت های حداکثر تا چند ثانیه استفاده نمود.
همچنین مونوپاد برای عکاسی از طریق ریموت کنترل یا تایمر در نوردهی طولانی مدت (Long Exposure) اصلا مناسب نیست و بکار نمی آید، زیرا لازم است مونوپاد حتما توسط یک نفر و یا یک شیء دیگر نگه داشته شود.
اگر در هنگام فشار دادن دکمه شاتر، همزمان و به نرمی مونوپاد را به سمت زمین کمی فشار دهید، می توانید نسبت به زمانی که دوربین را در دست گرفته اید، در سرعت های پایین تر شاتر، عکس های واضح و شارپی بگیرید. این موضوع خصوصا هنگام استفاده از لنزهای با فاصله کانونی بلند که تاثیر لرزش بر آنها بسیار زیاد است مشخص تر می باشد.
چند نکته کاربردی
الف) در صورت امکان، می توانید بخش های دیگر بدن را به تک پایه (مونوپاد) تکیه دهید تا ثبات آن بر روی زمین افزایش یابد.
ب) یکی از ترفندهای افزایش ثبات مونوپاد این است که پایه آن را در کنار یک جسم محکم و ثابت مثل یک تخته سنگ یا دیوار یا هر جسم ثابت دیگری قرار دهید و پایه مونوپاد را به آن تکیه دهید. به عبارتی حالت دوپایه (Bipod) ایجاد کنید.
ج) هنگامی که از مونوپاد استفاده می کنید، برای افزایش ثبات ، می توانید پشت خود را به یک درخت یا دیوار یا جسم محکمی تکیه دهید تا میزان احتمال حرکت دوربین به حداقل برسد.
د) گاهی به جای گرفتن مونوپاد با دست، می توان آن را به یک نرده یا نیمکت تکیه داد یا با کمک آنها، آن را در جای خود ثابت کرد یعنی به نوعی به آنها متصل نمود و به این طریق از آن شبیه به یک سه پایه بهره برد.
هـ) می توان از مونوپاد به عنوان یک پایه برای بلند کردن دوربین و یا قرار دادن دوربین در موقعیت یا زاویه ای خاص نیز استفاده کرد. مثلا می توان آن را در ارتفاعی بالای سر قرار داد و با کمک یک ریموت کنترل (سیمی یا بی سیم) دوربین را شلیک نمود. یک روش دیگر، استفاده از تایمر دوربین است خصوصا در جایی که فضای کافی وجود ندارد و یا از جمعیت زیادی پوشیده شده است. در این وضعیت ابتدا تایمر راتنظیم کنید. پس از فشردن شاتر، مونوپاد را به همراه دوربین در میان جمعیت به بالای سر خود برده و صحنه مورد نظر را ثبت نمایید.
و) گاهی می توان با اتصال یک گوشی هوشمند (Smartphone) یا دوربین عکاسی به مونوپاد، از آن به عنوان چوب سلفی (Selfie Sticks) یا سلفی پاد (Selfiepod) استفاده نمود. مدل هایی از مونوپادها موجودند که برای این کار از امکانات بلوتوث (Bluetooth) نیز برخوردار می باشند.
ز) بعضی دوربین ها به همراه لنز های بزرگ دارای وزن زیادی هستند و نگهداشتن آنها در دست می تواند بسیار خسته کننده باشد. در این موارد با استفاده از یک مونوپاد می توان وزن آنها را به زمین منتقل کرد. این موضوع خصوصا هنگامی که عکاس مجبور به صرف وقت زیاد در یک محل ثابت می باشد (مثل عکاسی ورزشی) بسیار کمک کننده است.
تک پایه برای تحمل وزن لنزهای بزرگ در هنگام عکاسی بکار می رود.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
گردآوری و تألیف: امیر دولتیاری
تاریخ نگارش/آخرین ویرایش: 1397/9/8
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
مراجع:
1_Tom Redd (2012). How to Use a Monopod. Retrieve from https://photographylife.com on Oct 23.
2_Editors (2018). How to Hold a Monopod. Retrieve from www.photographymad.com on Oct 24.
3_Susan Kanfer (2017). Tips for Using A Monopod. Retrieve from https://photofocus.com on Dec 7.
4_Danny Eitreim (2013). How & When a Monopod can be Used to Take Sharper Photos. Retrieve from www.picturecorrect.com on Oct 23.
5_Editors (2013). Ready, Steady, Go: Why Monopods are A Great Solution for Travel Photography. Retrieve from www.adorama.com on Oct 21.
6_Daniel Smith (2018). Tripod versus Monopod – a Comparison and When to Use Each. Retrieve from https://digital-photography-school.com on Oct 21.
7_PhotograFeed Staff (2018). Monopod Vs. Tripod: When to Use Them? Retrieve from https://photografeed.com on Mar 14.Philip Tulin (2018). How To Use The Monopod & The Multi-Purpose Tripod. Retrieve from www.outdooreyes.com on Oct 24.
8_Ramon Palacios (2018). What Monopod? Retrieve from www.nikonians.org on Oct 25.
9_Jason Row (2013). When and How to Use a Monopod Instead of a Tripod. Retrieve from www.lightstalking.com on Jul 17.